Ο χαμένος πίνακας του Ραφαήλ

Του Iain Pears. Μετάφραση Βιργινία Γάκα. Εκδόσεις Opus Magnum 2006.

Ο σχεδόν άγνωστος πίνακας του ασήμαντου ζωγράφου Μαντίνι με τίτλο "Ανάπαυση κατά τη φυγή στην Αίγυπτο" που βρίσκεται στην μικρή εκκλησία της Σάντα Μπάρμπαρα στη Ρώμη, προσελκύει ξαφνικά το ενδιαφέρον των πάντων: συλλεκτών, εμπόρων έργων τέχνης, ιστορικών τέχνης, υψηλόβαθμων στελεχών του Εθνικού Μουσείου της Ρώμης και κυρίως του Εθνικού Σώματος Δίωξης Κλοπών έργων Τέχνης.

Αιτία: η ανακάλυψη του νεαρού Τζόναθαν Άρτζιλ, ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν επιζωγραφισμένο πίνακα του Ραφαήλ. Ο εν λόγω κύριος, είναι ιστορικός τέχνης που εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τον Μαντίνι και στο συμπέρασμα αυτό οδηγήθηκε από τις μελέτες του. Ο ίδιος ανακάλυψε και την κλοπή του. Κατά παράδοξο τρόπο όμως, θεωρείται υπαίτιος της κλοπής και συλλαμβάνεται.

Ο Ταντέο Μποττάντο, αρχηγός του Εθνικού Σώματος Δίωξης Κλοπών έργων Τέχνης και η βοηθός του Φλάβια ντι Στέφανο, καλούνται να διαλευκάνουν την υπόθεση. Στην πορεία όμως αποδεικνύεται ότι παίζονται πολλά και συμφέροντα και διακυβεύονται υπολήψεις ανώτερων αξιωματούχων. Έτσι η έρευνά τους δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο. Το έργο αγοράζεται από το Ιταλικό κράτος σε δημοπρασία έναντι ενός αστρονομικού ποσού. Κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης πυρπολείται. Ένας από τους συντηρητές του, που υποτίθεται γνωρίζει πράγματα δυνάμενα να βλάψουν αρκετούς ιθύνοντες, δολοφονείται. Και ενώ όλοι θρηνούν την απώλεια, ο Άρτζιλ, που στο μεταξύ έχει αποφυλακιστεί και βοηθάει στις έρευνες, δηλώνει ότι είχε κάνει λάθος: ο πίνακας είναι Μαντίνι και μόνο Μαντίνι. Και πάλι όμως θεωρείται βασικός ύποπτος του φόνου. Για να γλυτώσει πρέπει να βρει τον ένοχο.

Μαζί λοιπόν με τη Φλάβια δημιουργούν ένα τρομερό ντουέτο που εντρυφώντας σε βιβλιοθήκες και ξεχασμένα αρχεία, αλωνίζοντας την Ευρώπη και ρισκάροντας τη ζωή τους, στο τέλος θα επιτύχουν και τα δύο: και ο δολοφόνος θα βρεθεί, και ο εμπρηστής του πίνακα, αλλά κυρίως θα ξαναεντοπιστεί το έργο του Ραφαήλ.

Συμπαθητικό, αλλά με περιορισμένες αξιώσεις βιβλίο, διαβάζεται ευχάριστα και γρήγορα, αποτελώντας ιδανικό καλοκαιρινό ανάγνωσμα. Επιπρόσθετα μας προσφέρει πολλές γνώσεις για τον κόσμο της Αναγεννησιακής ζωγραφικής, των μεταγενέστερων απομιμήσεων, της συντήρησης των έργων, των τρόπων πλαστογράφησης, των μέσων πιστοποίησης της γνησιότητας ενός έργου ....και τον κόσμο των εργαζομένων στο Μουσείο.