Του Τεύκρου Μιχαηλίδη, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2006.Το οπισθόφυλλο γράφει:
Αθήνα, 1929. Ο μαθηματικός Στέφανος Κανταρτζής βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιό του. Ο επιστήθιος φίλος του, επίσης μαθηματικός, Μιχαήλ Ιγερινός, καλείται για να αναγνωρίσει το πτώμα. Όρθιος μπροστά στο νεκρό φίλο του, ο Ιγερινός αναπολεί τα κάπου τριάντα χρόνια της γνωριμίας τους. Την πρώτη τους συνάντηση, σ' ένα μαθηματικό συνέδριο του 1900, τις παρέες τους με την αβάν γκαρντ της παρισινής διανόησης, τις περιπλανήσεις τους στο Παρίσι της Μπελ Επόκ, τους Βαλκανικούς Πολέμους, το Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Θυμάται τις θυελλώδεις μαθηματικές τους διαφωνίες, τους έρωτές τους, τις πολεμικές τους περιπέτειες. Ο ήχος μια ρομβίας τον επαναφέρει στο παρόν. Το ερώτημα είναι επιτακτικό: Ποιος σκότωσε τον Στέφανο Κανταρτζή, και κυρίως γιατί τον σκότωσε;
Το βιβλίο κατά τη γνώμη μου είναι καλό. Όχι γιαυτό που είναι αλλά γιαυτό που θυμίζει. Έχοντας διαβάσει και αγαπήσει το Θεώρημα του παπαγάλου του Νενί Γκέτζ που μετέφρασε ο ίδιος ο συγγραφέας των Πυθαγορείων Εγκλημάτων, θα ήθελα κάτι πιο πρωτότυπο. Από αστυνομική άποψη, αν κάποιος έχει την προηγούμενη εμπειρία και γνωρίζει το θεώρημα της μη πληρότητας, τότε καταλαβαίνει αρκετά γρήγορα πως στο όλο εγχείρημα του Κανταρτζή υπάρχει μια πεπονόφλουδα την οποία ο συγγραφέας -- μαθηματικός κι ο ίδιος -- θα αναγκαστεί αργά ή γρήγορα να αποκαλύψει. Έτσι η λύση στο υποτιθέμενο μυστήριο γίνεται φανερή νωρίτερα από όσο θα έπρεπε και η τελική γεύση είναι μάλλον άχαρη. Το βιβλίο θα μπορούσε να έχει καλύτερη τύχη αν δεν υπήρχε το
Θεώρημα, γιατί έτσι έχει τη μοίρα αυτού που λένε "επόμενος" ή "μας τα 'παν κι άλλοι".
Για να πούμε και τα καλά του όμως, οι περιγραφές του Παρισιού των αρχών του 20ου αιώνα είναι όμορφες, ο Πικάσο, που εμφανίζεται σαν περιστασιακός ήρωας του βιβλίου, εντυπωσιακά ... αθεόφοβος και το κλίμα που ο συγγραφέας μεταφέρει με αρκετή μαεστρία, ταξιδεύει ευχάριστα τον αναγνώστη σε διάφορα μέρη της νεώτερης ελληνικής και βαλκανικής ιστορίας.
Πιστεύω πως ο Τεύκρος Μιχαηλίδης έχει καλή πένα και θα ήθελα να γράψει και κάτι άλλο -- πιο πολύ δικό του.
2 σχόλια:
Το βιβλίο δεν το έχω διαβάσει, είναι στις άμεσες προθέσεις μου.
Το όνομα του πρωταγωνιστή ωστόσο, του Μιχαήλ Ιγερινού, είναι δανεισμένο από το νεανικό ανάγνωσμα της Πηνελόπης Δέλτα "Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου". Ο Μιχαήλ είναι ο θλιμμένος φίλος του Κωνσταντίνου Κρηνίτη που κερδίζει την αναγνώριση του αυτοκράτορα και του χαρίζεται ως έπαθλο η Αλεξία Αργυρή, χάνει όμως κάθε χαρά για τη ζωή.
Δεν νομίζω ότι υπήρχε λόγος για αντιγραφή του ονόματος του χαρακτήρα, εκτός και αν ο συγγραφέας έχει τον λόγο του που θα τον ανακαλύψω μόλις διαβάσω το έργο.
Μόλις τελείωσα το βιβλίο. Σκέτη απογοήτευση. Οι διθύραμβοι στις κριτικές δεν καταλαβαίνω από ποιούς γράφτηκαν.
Ο ένοχος προβλέψιμος από πολύ νωρίς, ακόμα και χωρίς την παρεμβολή των αναφορών στη δολοφονία του Πυθαγόρειου Ίππασου που σκοπό έχουν να μας δείξουν το κίνητρο του δολοφόνου.
Το φλας μπακ του αφηγητή πάνω στο άρτι ανακαλυφθέν πτώμα είναι τόσο μακροσκελές που ξεχνάμε τα γεγονότα του πρώτου χρονικού επιπέδου.
Οι περιγραφές των μαθηματικών θεωριών κουραστικές και ενοχλητικές - σε αντίθεση με αυτές στο θεώρημα του παπαγάλου που όταν το διάβασα είπα "αν μας διδάσκανε έτσι τα μαθηματικά στο σχολείο μπορεί και να είχα πάρει άλλη κατεύθυνση". Όταν μιμείσαι κάτι, η σύγκριση με το πρωτότυπο είναι αναπόφευκτη. Εάν δε το πρωτότυπο είναι στην κορυφή, τότε τα σχόλια περιττεύουν...
Ο Τεύκρος Μιχαληλίδης δεν είχε ανάγκη το μυθιστόρημα αυτό για να καταξιωθεί. Ήταν, πιστεύω, λάθος του να το γράψει. Οι καλύτερες σελίδες του πάντως είναι αυτές που αναφέρονται στην κοινωνική ιστορία της Αθήνας των αρχών του 20ου αι. Αυτές διαβάζονται πολύ ευχάριστα και είναι δοσμένες με γλαφυρό και απέριττο τρόπο.
Δημοσίευση σχολίου