Φορμόλη

Του Αρναλδούρ Ινδρίδασον. Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη. Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη 2007. Τίτλος πρωτοτύπου: Arnaldur Indridason Myrin.

Ένα από τα καλύτερα αστυνομικά που έχω διαβάσει. Και αυτό, γιατί πέρα από την καθαρά αστυνομική πλοκή που είναι πολύ καλά δομημένη, θίγει μερικά ιδιαίτερα ανθρώπινα θέματα. Αρχικά φαίνεται ζοφερό σύντομα όμως αυτό το στοιχείο παύει να ενοχλεί διότι ο αναγνώστης συνεπαρμένος από την υπόθεση και τον τρόπο γραφής συνεχίζει την ανάγνωση με αμείωτο ενδιαφέρον.

Ένας φόνος γίνεται στο Ρέυκιαβικ και η Αστυνομία καλείται να τον εξιχνιάσει. Ο Έρλενδουρ και η ομάδα του αναλαμβάνουν.

Το θύμα, ένας άνδρας γύρω στα 70 ονόματι Χόλμπεργκ, πολύ σύντομα χάνει τη συμπάθεια του αναγνώστη, καθώς αποδεικνύεται ότι στα νιάτα του υπήρξε βιαστής, άπαξ τουλάχιστον, πιθανόν κατ΄εξακολούθησιν.

Ο καρπός του βιασμού του είναι ένα κοριτσάκι, η Έιδουρ, που πέθανε στα 4 της χρόνια. Η μητέρα της, η Κόλμπριν, μετά 3 χρόνια αυτοκτόνησε από τη θλίψη της. Η μοναδική εναπομείνασα συγγενής, μια γριά τώρα θεία, πείθεται με δυσκολία να παράσχει βοήθεια στην Αστυνομία.

Στην πορεία της έρευνας αποδεικνύεται ότι η Έιδουρ έπασχε από κάποια σπάνια γενετική ασθένεια. Για ευνόητους λόγους αναζητούνται και άλλα θύματα του Χόλμπεργκ, λόγω της πιθανότητας να υπάρχουν απόγονοι, νοσούντες ή φορείς της ασθένειας. Η γυναικεία κοινωνία στην οποία απευθύνονται όμως, σοκαρισμένη, σιωπά. Ποια θα ομολογείσει έναν βιασμό 40 χρόνια μετά που συνέβη;

Η Ισλανδία είναι μικρή χώρα. Και απομονωμένη γεωγραφικά. Το αποτέλεσμα είναι ποικίλοι βαθμοί συγγένειας των κατοίκων της που περιπλέκεται στο βάθος του χρόνου.

Με σκοπό την διάγνωση και καταπολέμηση κληρονομικών ασθενειών δημιουργείται μία Τράπεζα γενετικού υλικού. Παρενέργειά της: περιπλοκές της πατρότητας! Με τον τρόπο αυτόν και άλλο θύμα του Χόμπεργκ αποκαλύπτεται. Εγώ όμως δεν πρέπει νομίζω να αποκαλύψω περισσότερα για την υπόθεση.

Τίποτα δεν με εμποδίζει ωστόσο να αναφερθώ στον κύριο ερευνητή που παρουσιάζεται όχι σαν υπεράνθρωπος, αλλά με προβλήματα και πάθη και αδυναμίες. Ο αστυνομικός Έρλενδουρ είναι με μια πρώτη ματιά ο πιο ακατάλληλος για να αναλάβει αυτή την υπόθεση (και οποιαδήποτε άλλη, εδώ που τα λέμε). Άρρωστος, με διαλυμένη την οικογένειά του από νωρίς και τα δύο του παιδιά να έχουν πάρει την κατρακύλα των ναρκωτικών, μόνο στην έρευνα δεν μπορεί να έχει το μυαλό του. Σταδιακά όμως όλα αυτά εξομαλύνονται και αρχίζει να δημιουργεί μια πολύ τρυφερή σχέση με την κόρη του.

Στους αντίποδες, ο πατέρας εκείνος που κακοποιεί σεξουαλικά την κόρη του από μικρή και την εξωθεί σε ακραίους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος.

Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο στοιχείο του έργου, είναι η γνωριμία με τα Ισλανδικά ονόματα και τον τρόπο που τα χειρίζονται. Οι Ισλανδοί δεν έχουν επίθετα. Ο καθένας προσδιορίζεται με το όνομα του πατέρα του και την κατάληξη -σον ή -ντότιρ ανάλογα με το φύλο του. Είναι ενδιαφέρον, επειδή κάτι παρόμοιο γινόταν στην αρχαία Ελλάδα (π.χ. Περικλής Ξανθίππου). Το σύστημα αυτό υπήρχε επίσης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και είχε διατηρηθεί μέχρι πριν λίγα χρόνια στην μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης (π.χ. Ιμπραήμ Χουσεΐν Ογλού. Ο γυιός του θα λέγεται π.χ. Εκρέμ Ιμπραήμ Ογλού). Νομίζω ότι στην Κύπρο υπάρχει ακόμα, σε μερικές οικογένειες τουλάχιστον (π.χ. Κωστής Σπύρου, Σπύρος Κωνσταντίνου).

Και τέλος, ανακάλυψα από είχε δανειστεί ο Τόλκιν τα ονόματα που λήγουν σε -ντουρ!