Θανάσιμη ανάμνηση

Του Τόμας Κουκ. Μετάφραση Όμηρος Αβραμίδης. Εκδόσεις Ωκεανίδα 1994. Τίτλος πρωτοτύπου: Thomas H. Cook, Mortal Memory.

Ο δολοφόνος είναι γνωστός από την αρχή: ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης που κάποιο μεσημέρι παίρνει μια κυνηγετική καραμπίνα και ξεκληρίζει την οικογένειά του. Τη γυναίκα του, τον 17χρονο γιο του Τζέιμι, την 16χρονη κόρη του Λόρα. Γλυτώνει μόνο ο 9χρονος Στηβ, επειδή άργησε να γυρίσει από το σχολείο.

Ο εν λόγω οικογενειάρχης μετά το στυγερό έγκλημά του εξαφανίζεται. Η Αστυνομία δεν μπόρεσε να τον εντοπίσει ποτέ.

Το αγόρι το μεγάλωσε ο εργένης θείος του, αδελφός της μητέρας του. Έγινε αρχιτέκτονας, παντρεύτηκε, έκανε ένα γιό. Ξέχασε; Τι μπορεί να γνωρίζει ή να αντιλαμβάνεται ένα 9χρονο παιδάκι από τα διαδραματιζόμενα σε μια οικογένεια, ή και αν ακόμα ξέρει κάποια πράγματα, τί ποσοστό από αυτά του επιτρέπει η επιλεκτική μνήμη να θυμάται στην ενήλικη ζωή του;

Ο Στηβ, που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας μας, φαίνεται να έχει ξεχάσει τα πάντα. Ζει ήρεμα την τακτοποιημένη ζωή του μέχρι που μια συγγραφέας, ερευνήτρια ανεξιχνίαστων εγκλημάτων ατόμων που δολοφόνησαν τις οικογένειές τους, τον προσεγγίζει ζητώντας τις αναμνήσεις του. Με το έτσι θέλω τον αναγκάζει να ξαναζήσει την ιστορία από την αρχή. Βήμα-βήμα τον οδηγεί στα σκοτεινά μονοπάτια της μνήμης και στους λαβυρίνθους των αναμνήσεων και του εκμαιεύει απωθημένα συναισθήματα, καλά κρυμμένα μυστικά, στραγγίζοντας το ποτήρι της αντοχής του μέχρι το τέλος. Η όλη διαδικασία δεν είναι άμοιρη επιπτώσεων στην προσωπική του ζωή και στην οικογένειά του.

Το κίνητρο ωστόσο του εγκλήματος, που αναζητάται με πάθος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, παραμένει αδιευκρίνιστο.

Το τέλος είναι απρόσμενο.

Το βιβλίο αποπνέει μια υποβλητική και παράξενη δυναμική. Πέρα από την αστυνομική του πλοκή, έχει έντονο ψυχογραφικό χαρακτήρα. Αναλύονται (και διαλύονται) οι ενδοοικογενειακές σχέσεις που εξετάζονται σε κάθε δυνατό συνδυασμό.

Προσωπικά είμαι απόλυτα αντίθετη στο μύνημα που αφήνεται να περάσει: τη διάλυση των σχέσεων, το κουρέλιασμα των αισθημάτων, την απονέκρωση κάθε ανθρώπινης επαφής των συγγενών εξ αίματος ατόμων που περικλείουν οι τοίχοι μιας κατοικίας, του σπιτικού.

Τέλος θα θεωρήσουμε συγγραφικό εύρημα το γεγονός ότι ο συγγραφέας βάζει ένα παιδάκι, όχι μόνο να θυμάται τα πάντα, από σημαντικά οικογενειακά γεγονότα μέχρι ανούσιες ημερομηνίες, αλλά και να προσλαμβάνει σωστά και να ερμηνεύει ορθότερα όλα τα υπόγεια ρεύματα και τα υποχθόνια μηνύματα που κυκλοφορούν μέσα στην οικογένειά του.

Αυτό είναι απίθανο να συμβεί ποτέ.

Παρόλα αυτά το ανάγνωσμα σε τραβάει. Απόδειξη, ότι για να το τελειώσω έχασα δυό νύχτες ύπνο και ένα πρωινό βόλτας στη Θεσσαλονίκη.