Θανάσιμη ανάμνηση

Του Τόμας Κουκ. Μετάφραση Όμηρος Αβραμίδης. Εκδόσεις Ωκεανίδα 1994. Τίτλος πρωτοτύπου: Thomas H. Cook, Mortal Memory.

Ο δολοφόνος είναι γνωστός από την αρχή: ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης που κάποιο μεσημέρι παίρνει μια κυνηγετική καραμπίνα και ξεκληρίζει την οικογένειά του. Τη γυναίκα του, τον 17χρονο γιο του Τζέιμι, την 16χρονη κόρη του Λόρα. Γλυτώνει μόνο ο 9χρονος Στηβ, επειδή άργησε να γυρίσει από το σχολείο.

Ο εν λόγω οικογενειάρχης μετά το στυγερό έγκλημά του εξαφανίζεται. Η Αστυνομία δεν μπόρεσε να τον εντοπίσει ποτέ.

Το αγόρι το μεγάλωσε ο εργένης θείος του, αδελφός της μητέρας του. Έγινε αρχιτέκτονας, παντρεύτηκε, έκανε ένα γιό. Ξέχασε; Τι μπορεί να γνωρίζει ή να αντιλαμβάνεται ένα 9χρονο παιδάκι από τα διαδραματιζόμενα σε μια οικογένεια, ή και αν ακόμα ξέρει κάποια πράγματα, τί ποσοστό από αυτά του επιτρέπει η επιλεκτική μνήμη να θυμάται στην ενήλικη ζωή του;

Ο Στηβ, που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας μας, φαίνεται να έχει ξεχάσει τα πάντα. Ζει ήρεμα την τακτοποιημένη ζωή του μέχρι που μια συγγραφέας, ερευνήτρια ανεξιχνίαστων εγκλημάτων ατόμων που δολοφόνησαν τις οικογένειές τους, τον προσεγγίζει ζητώντας τις αναμνήσεις του. Με το έτσι θέλω τον αναγκάζει να ξαναζήσει την ιστορία από την αρχή. Βήμα-βήμα τον οδηγεί στα σκοτεινά μονοπάτια της μνήμης και στους λαβυρίνθους των αναμνήσεων και του εκμαιεύει απωθημένα συναισθήματα, καλά κρυμμένα μυστικά, στραγγίζοντας το ποτήρι της αντοχής του μέχρι το τέλος. Η όλη διαδικασία δεν είναι άμοιρη επιπτώσεων στην προσωπική του ζωή και στην οικογένειά του.

Το κίνητρο ωστόσο του εγκλήματος, που αναζητάται με πάθος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, παραμένει αδιευκρίνιστο.

Το τέλος είναι απρόσμενο.

Το βιβλίο αποπνέει μια υποβλητική και παράξενη δυναμική. Πέρα από την αστυνομική του πλοκή, έχει έντονο ψυχογραφικό χαρακτήρα. Αναλύονται (και διαλύονται) οι ενδοοικογενειακές σχέσεις που εξετάζονται σε κάθε δυνατό συνδυασμό.

Προσωπικά είμαι απόλυτα αντίθετη στο μύνημα που αφήνεται να περάσει: τη διάλυση των σχέσεων, το κουρέλιασμα των αισθημάτων, την απονέκρωση κάθε ανθρώπινης επαφής των συγγενών εξ αίματος ατόμων που περικλείουν οι τοίχοι μιας κατοικίας, του σπιτικού.

Τέλος θα θεωρήσουμε συγγραφικό εύρημα το γεγονός ότι ο συγγραφέας βάζει ένα παιδάκι, όχι μόνο να θυμάται τα πάντα, από σημαντικά οικογενειακά γεγονότα μέχρι ανούσιες ημερομηνίες, αλλά και να προσλαμβάνει σωστά και να ερμηνεύει ορθότερα όλα τα υπόγεια ρεύματα και τα υποχθόνια μηνύματα που κυκλοφορούν μέσα στην οικογένειά του.

Αυτό είναι απίθανο να συμβεί ποτέ.

Παρόλα αυτά το ανάγνωσμα σε τραβάει. Απόδειξη, ότι για να το τελειώσω έχασα δυό νύχτες ύπνο και ένα πρωινό βόλτας στη Θεσσαλονίκη.

Το έγκλημα στο Ψυχικό

Του Παύλου Νιρβάνα. Εκδόσεις Παρατηρητής 1986.

Μάλιστα. Του Παύλου Νιρβάνα. Πριν 100 περίπου χρόνια γράφτηκε. Και δεν είναι ακριβώς αστυνομικό, αλλά παρωδία αστυνομικού μυθιστορήματος. Ο συγγραφέας προσπάθησε να επιτύχει με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: την διακωμώδηση του είδους αυτού του γραπτού λόγου και της κοσμικής ζωής της αστικής τάξης, που κατά την γνώμη του διακατέχεται από επιπολαιότητα.

Η σάτιρα ξεκινά από το ίδιο το όνομα του ήρωα: Μολοχάνθης! Και όσο ξενέρωτο είναι το όνομά του, άλλο τόσο είναι και αυτός. Σαν βραστή μολόχα!

Προσπαθώντας να δώσει λίγο νόημα στην βαρετή ζωή του, ομολογεί ένα φόνο που δεν διέπραξε. Για την ακρίβεια κάνει τα αδύνατα δυνατά ώστε να τον συλλάβουν και να γίνει ήρωας. Το πρώτο το πετυχαίνει. Και το δεύτερο εν μέρει. Ωραίες κορασίδες της υψηλής κοινωνίας τον επισκέπτονται και τον φροντίζουν. Η μολόχα μετατρέπεται σε Αλθαία. Τι μεγαλεπήβολο όνομα για το ταπεινό φυτό! Η εφήμερη δόξα του όμως σε λίγο σβήνει και του μένουν της φυλακής τα σίδερα! Όλοι οι γνωστοί του τον αποκηρύττουν ακόμα και ο άγνωστός του κύριος Χαμομήλης, που δηλώνει στην εφημερίδα ότι ουδεμία σχέση έχει με το άτομό του.

Χάρη στα αδιάσειστα στοιχεία που φρόντισε να κατασκευάσει η ενοχή του αποδεικνύεται περίτρανα. Τώρα μετανιώνει, αλλά είναι αργά.

Θα γλυτώσει ή όχι;

Είναι μικρό βιβλιαράκι και διαβάζεται ευχάριστα με ένα μόνιμο μειδίαμα στα χείλη.

Έχει τη γλώσσα των κειμένων αυτής της εποχής, λίγο ανοίκεια σήμερα, θυμίζει Πηνελόπη Δέλτα και παιδικό μυθιστόρημα. Έχει την αθωότητα των γραπτών εκείνης της εποχής, των ανθρώπων και του τρόπου αντιμετώπισης των καταστάσεων. Λίγο αφελές ίσως, οι χαρακτήρες μπορεί να μη πείθουν πολύ, αλλά είπαμε: πρώτον είναι σάτιρα και δεύτερον γράφηκε πριν από 100 χρόνια!

Φορμόλη

Του Αρναλδούρ Ινδρίδασον. Μετάφραση: Έφη Τσιρώνη. Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη 2007. Τίτλος πρωτοτύπου: Arnaldur Indridason Myrin.

Ένα από τα καλύτερα αστυνομικά που έχω διαβάσει. Και αυτό, γιατί πέρα από την καθαρά αστυνομική πλοκή που είναι πολύ καλά δομημένη, θίγει μερικά ιδιαίτερα ανθρώπινα θέματα. Αρχικά φαίνεται ζοφερό σύντομα όμως αυτό το στοιχείο παύει να ενοχλεί διότι ο αναγνώστης συνεπαρμένος από την υπόθεση και τον τρόπο γραφής συνεχίζει την ανάγνωση με αμείωτο ενδιαφέρον.

Ένας φόνος γίνεται στο Ρέυκιαβικ και η Αστυνομία καλείται να τον εξιχνιάσει. Ο Έρλενδουρ και η ομάδα του αναλαμβάνουν.

Το θύμα, ένας άνδρας γύρω στα 70 ονόματι Χόλμπεργκ, πολύ σύντομα χάνει τη συμπάθεια του αναγνώστη, καθώς αποδεικνύεται ότι στα νιάτα του υπήρξε βιαστής, άπαξ τουλάχιστον, πιθανόν κατ΄εξακολούθησιν.

Ο καρπός του βιασμού του είναι ένα κοριτσάκι, η Έιδουρ, που πέθανε στα 4 της χρόνια. Η μητέρα της, η Κόλμπριν, μετά 3 χρόνια αυτοκτόνησε από τη θλίψη της. Η μοναδική εναπομείνασα συγγενής, μια γριά τώρα θεία, πείθεται με δυσκολία να παράσχει βοήθεια στην Αστυνομία.

Στην πορεία της έρευνας αποδεικνύεται ότι η Έιδουρ έπασχε από κάποια σπάνια γενετική ασθένεια. Για ευνόητους λόγους αναζητούνται και άλλα θύματα του Χόλμπεργκ, λόγω της πιθανότητας να υπάρχουν απόγονοι, νοσούντες ή φορείς της ασθένειας. Η γυναικεία κοινωνία στην οποία απευθύνονται όμως, σοκαρισμένη, σιωπά. Ποια θα ομολογείσει έναν βιασμό 40 χρόνια μετά που συνέβη;

Η Ισλανδία είναι μικρή χώρα. Και απομονωμένη γεωγραφικά. Το αποτέλεσμα είναι ποικίλοι βαθμοί συγγένειας των κατοίκων της που περιπλέκεται στο βάθος του χρόνου.

Με σκοπό την διάγνωση και καταπολέμηση κληρονομικών ασθενειών δημιουργείται μία Τράπεζα γενετικού υλικού. Παρενέργειά της: περιπλοκές της πατρότητας! Με τον τρόπο αυτόν και άλλο θύμα του Χόμπεργκ αποκαλύπτεται. Εγώ όμως δεν πρέπει νομίζω να αποκαλύψω περισσότερα για την υπόθεση.

Τίποτα δεν με εμποδίζει ωστόσο να αναφερθώ στον κύριο ερευνητή που παρουσιάζεται όχι σαν υπεράνθρωπος, αλλά με προβλήματα και πάθη και αδυναμίες. Ο αστυνομικός Έρλενδουρ είναι με μια πρώτη ματιά ο πιο ακατάλληλος για να αναλάβει αυτή την υπόθεση (και οποιαδήποτε άλλη, εδώ που τα λέμε). Άρρωστος, με διαλυμένη την οικογένειά του από νωρίς και τα δύο του παιδιά να έχουν πάρει την κατρακύλα των ναρκωτικών, μόνο στην έρευνα δεν μπορεί να έχει το μυαλό του. Σταδιακά όμως όλα αυτά εξομαλύνονται και αρχίζει να δημιουργεί μια πολύ τρυφερή σχέση με την κόρη του.

Στους αντίποδες, ο πατέρας εκείνος που κακοποιεί σεξουαλικά την κόρη του από μικρή και την εξωθεί σε ακραίους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος.

Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο στοιχείο του έργου, είναι η γνωριμία με τα Ισλανδικά ονόματα και τον τρόπο που τα χειρίζονται. Οι Ισλανδοί δεν έχουν επίθετα. Ο καθένας προσδιορίζεται με το όνομα του πατέρα του και την κατάληξη -σον ή -ντότιρ ανάλογα με το φύλο του. Είναι ενδιαφέρον, επειδή κάτι παρόμοιο γινόταν στην αρχαία Ελλάδα (π.χ. Περικλής Ξανθίππου). Το σύστημα αυτό υπήρχε επίσης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και είχε διατηρηθεί μέχρι πριν λίγα χρόνια στην μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης (π.χ. Ιμπραήμ Χουσεΐν Ογλού. Ο γυιός του θα λέγεται π.χ. Εκρέμ Ιμπραήμ Ογλού). Νομίζω ότι στην Κύπρο υπάρχει ακόμα, σε μερικές οικογένειες τουλάχιστον (π.χ. Κωστής Σπύρου, Σπύρος Κωνσταντίνου).

Και τέλος, ανακάλυψα από είχε δανειστεί ο Τόλκιν τα ονόματα που λήγουν σε -ντουρ!

Αντιός, Χεμινγουέϊ

Του Λεονάρδο Παδούρα. Μετάφραση Κώστας Αθανασίου. Εκδόσεις Καστανιώτη 2007. Τίτλος πρωτοτύπου: Leonardo Padura, Adios Hemingway

- Τι είναι χειρότερο από ένα κακό βιβλίο;
- Ένα βαρετό βιβλίο.

Το βιβλίο που μόλις διάβασα δεν ήταν καθόλου κακό. Και λογοτεχνία είχε, και ψήγματα χιούμορ διέθετε, και στην πρόσφατη ιστορία αναφερόταν. Ήταν όμως αφάνταστα βαρετό. Του έλειπε το "χου", αυτό το μαγικό πράγμα που σε κάνει να θέλεις να πας παρακάτω, να δεις τι θα κάνουν οι ήρωες, να σκεφτείς και συ πάνω στα τεκταινόμενα. Ο συγγραφέας (εμβριθής γνώστης της ζωής, της δράσης και των γραπτών του Χεμινγουέϊ) κατόρθωσε να σκοτώσει (από έναν τουλάχιστον αναγνώστη, εμένα) κάθε περιέργεια, κάθε επιθυμία για τη συνέχεια της ιστορίας. Ήταν τόσο χάλια που ούτε το συγγραφικό εύρημα με τα δύο χρονικά επίπεδα της δράσης (παρόν και 1958) ούτε η προσεγμένη μετάφραση δεν κατόρθωσαν να τη σώσουν.

Κατάφερα ωστόσο και την τελείωσα.

Εν ολίγαις λέξεσιν ο μύθος είναι ο εξής: Στον κήπο του σπιτιού του Χεμινγουέϊ, στην Κούβα, βρίσκεται ένα πτώμα. Η αστυνομία προσπαθεί να διαλευκάνει το έγκλημα αυτό που συνέβη πριν 40 χρόνια. Ήταν ο Χεμινγουέϊ ο δράστης ή όχι; Επιστρατεύουν για το σκοπό αυτό ένα πρώην αστυνομικό τον Μάριο Κόντε που κυνηγιέται από τα δικά του φαντάσματα και θεωρεί προσωπική υπόθεση την εύρεση της αλήθειας. Την οποία και βρίσκει.

Μου άφησε πικρή γεύση. Ήξερα ότι ο Χεμινγουέϊ δεν υπήρξε ο καλύτερος των ανθρώπων, αλλά το μυθιστόρημα αυτό τον απομυθοποίησε εντελώς, τον εξευτέλισε στο έπακρο. Έτσι τουλάχιστον το εξέλαβα εγώ.

Μια σύσταση έχω να κάνω σε όποιον το συναντήσει στο βιβλιοπωλείο: Μακρυά!!!!!!!!!

Η συνωμοσία της Πήλινης Βίβλου

Της Navarro Julia. Μετάφραση Δάειρα Ζιούβα. Εκδόσεις Πατάκη 2007.

Το κίνητρο υπάρχει, και πιο ισχυρό δε γίνεται. Εκείνο που αναζητείται μέχρι σχεδόν την τελευταία σελίδα και την εκπνοή του μυθιστορηματικού χρόνου, είναι η ευκαιρία.

Ευκαιρία για τη διάπραξη φόνου ή σειράς φόνων από ομάδα δολοφόνων. Τέσσερις παιδικοί φίλοι που σήμερα διαπρέπουν στον τομέα τους επιθυμούν το θάνατο κάποιου ονόματι Άλφρεντ Τάννενμπεργκ και τον ξεκληρισμό της οικογένειάς του. Παραδόξως, αυτοί είναι οι καλοί και ο αναγνώστης ταυτίζεται μαζί τους. Η δολοφονία που σχεδιάζουν έχει το ένδυμα της εκδίκησης, για την οποία ορκίστηκαν παιδιόθεν. Το θύμα τους, χαμένο για πάνω από 50 χρόνια, εμφανίζεται ξαφνικά στο προσκήνιο και οι ίδιοι, υπερήλικες πια, αδυνατούν να εκπληρώσουν τον παιδικό τους όρκο. Προσλαμβάνουν λοιπόν επαγγελματία δολοφόνο.

Ο κακός της ιστορίας (και το θύμα της σχεδιαζόμενης δολοφονίας όπως είπαμε) ανήκει επίσης σε μία παρέα τεσσάρων παιδικών φίλων που και αυτοί διαπρέπουν, αλλά σε τομείς της διαφθοράς. Μόνο μία αδυναμία έχει αυτός ο σκαιός άνθρωπος: την εγγονή του. Και μία εμμονή: να βρει την Πήλινη Βίβλο.

Πρόκειται για μία σειρά πινακίδων γραμμένων με σφηνοειδή γραφή που ανακαλύφθηκαν κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή της προϊστορικής Ουρ στη Μεσσοποταμία. Στο σημερινό Ιράκ του Σαντάμ Χουσεϊν δηλαδή. Οι πινακίδες αυτές αναφέρουν ότι κάποιος γραφέας, ονόματι Σαμάς, πρόκειται να καταγράψει την Γένεση όπως του την διηγήθηκε ο Πατριάρχης Αβραάμ προτού να ξεκινήσει με τη φυλή του για τη Γη της Επαγγελίας. Αν στις πινακίδες αυτές ιστορείται η Γένεση, όπως την ξέρουμε από την κωδικοποιημένη της μορφή στο πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, τότε πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις όλων των εποχών που θα αλλάξει πολλά δεδομένα στην αρχαιολογία, την ιστορία και προπαντός στη Θρησκεία.

Δύο είναι δηλαδή οι πόλοι γύρω από τους οποίους κινούνται με φρενήρη ρυθμό οι ήρωες και οι αναγνώστες: η δολοφονία και η αρχαιολογική ανακάλυψη.

Δε μπορώ να συνεχίσω την ιστορία χωρίς να αποκαλύψω πράγματα που η συγγραφέας δε θα ήθελε να γίνουν γνωστά από την αρχή. Η ίδια διαφύλαξε την κάθε αποκάλυψη και μας την δίνει με μαεστρία και με το σταγονόμετρο, κρατώντας αμείωτη την αγωνία και το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος. Αφήνει μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο της τελικής κάθαρσης στην κρίση του αναγνώστη.

Από τα βιβλικά χρόνια μέχρι το σήμερα ξετυλίγεται λοιπόν αυτή η συναρπαστική περιπέτεια με πολλές ανατροπές και έξυπνη αληθοφανή λύση στο ζωτικό για την έκβαση του μυθιστορήματος θέμα της ύπαρξης των πινακίδων.

Το ευχαριστήθηκα το βιβλίο.

Δεν μπορώ να αντισταθώ όμως στον πειρασμό να αναφέρω δύο οφθαλμοφανή (για τον ειδικό) μεταφραστικά λάθη: για τα αρχαία αντικείμενα δεν χρησιμοποιούμε τη λέξη επισκευάζονται, αλλά συντηρούνται. Όσο για τις πήλινες πινακίδες είναι λάθος που τις αποκαλεί "πλάκες". Η λέξη αυτή παραπέμπει σε λίθινα και μεγάλου μεγέθους ενεπίγραφα μνημεία.

Στην συγγραφέα δεν θα συγχωρήσω τον τρόπο διεξαγωγής της ανασκαφής, απαράδεκτο κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.

Και ένα τελευταίο. Ο τίτλος του βιβλίου στο πρωτότυπο είναι La biblia de barro. Θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά "Η Πήλινη Βίβλος". Η λέξη "συνωμοσία", που επιλέχτηκε προφανώς για να προσελκύσει αναγνώστες, ήταν κατά τη γνώμη μου άστοχη και περιττή. Όσο για τη λέξη "Βίβλος", εδώ το λάθος οφείλεται στην συγγραφέα. Ο όρος περιλαμβάνει το σύνολο των βιβλίων της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης και όχι ένα μόνο από αυτά. "Βίβλος" δηλαδή είναι αυτό που λέμε στα ελληνικά "Αγία Γραφή". Τον πρώτο όρο τον χρησιμοποιούν, απόσο ξέρω, οι Δυτικές Εκκλησίες (Καθολικοί-Διαμαρτυρόμενοι), τον δεύτερο οι Ορθόδοξες Ανατολικές. Δεν θέλω να πω ότι στα ελληνικά είναι λάθος να χρησιμοποιούμε τη λέξη Βίβλος, είναι πάντως αδόκιμο.

IMPERIUM

Του Ρόμπερτ Χάρις. Μετάφραση Φανή Πανταζή. Εκδόσεις Ψυχογιός. 2007.

Το βιβλίο αυτό κανονικά δεν έχει θέση στο παρόν ιστολόγιο, καθώς είναι ιστορικό, και όχι αστυνομικό μυθιστόρημα.

Αλλά μιας και μόλις τελείωσα την ανάγνωσή του, θεωρώ σκόπιμο να το αναφέρω, επειδή θα φανεί πολύ χρήσιμο στους θιασώτες της σειράς του Maddox. Όλα τα ιστορικά πρόσωπα με τα οποία συναναστρέφεται ο Δέκιος Καικίλιος Μέτελλος ο Νεότερος, βρίσκονται εδώ. Όλα τα τοπωνύμια μέσα και γύρω από τη Ρώμη, επίσης. Είναι ενδιαφέρον να τα δει όλα αυτά κανείς από μία άλλη οπτική γωνία.

Η δράση τοποθετείται στα χρόνια της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας και συγκεκριμένα την περίοδο της ανόδου του μεγάλου ρήτορα Κικέρωνα (79-66 π.Χ.). Αποτελεί, υποτίθεται, την βιογραφία του γραμμένη από τον δούλο του Τίρωνα που υπήρξε γραμματέας και φίλος του. Παρακολουθούμε την εξέλιξη της πολιτικής ζωής στη Ρώμη, τις διαπλοκές, τις ίντριγκες, τις συμμαχίες, και τις φιλίες που διαμορφώνονται μέσα στο πλαίσιο ιστορικών γεγονότων όπως είναι η κατάκτηση της Ισπανίας, η εξέγερση των δούλων και η καταστολή της, ο πειρατικός πόλεμος, η συνομωσία του Κατιλίνα κτλ. Εμφανίζεται ο Πομπήιος, ο Λούκουλλος, ο Κάτουλος, οι αδελφοί Μέτελλοι (οι θείοι του Δέκιου) και ο νεαρός Ιούλιος Καίσαρας. Θα ξαναδούμε την κακόφημη Συβούρα, τη γειτονιά του Δέκιου, και τις συμμορίες της. Ο αντίπαλος του Δέκιου και του φίλου του Μίλωνα, Κλώδιος ο Ωραίος (Πούλχερ εδώ) κάνει επίσης την τρομερή εμφάνισή του.

Το μυθιστόρημα είναι καλογραμένο, ευχάριστο, καθόλου κουραστικό, με αναφορές και στην σύγχρονη πολιτική ζωή με την ευρεία της έννοια.

Το συνιστώ ανεπιφύλακτα, ως παράλληλο του αστυνομικού ανάγνωσμα.

Έχω μόνο δύο παρατηρήσεις που αφορούν τη μετάφραση:

Το αξίωμα του tribunus έχει παλαιόθεν αποδοθεί και επικρατήσει στα ελληνικά ως "δήμαρχος". Έτσι το μαθαίναμε και στο σχολείο, όταν οι πιο γνωστοί μας δήμαρχοι ήταν ο Τιβέριος και Γάιος Γράκχος. Γιατί λοιπόν προτιμήθηκε το ανοίκειο "τριβούνος";

Ο όρος "ιππότης" που χρησιμοποιείται κατά κόρον, θέλοντας προφανώς να δηλώσει την τάξη των ιππέων, είναι κατά τη γνώμη μου άστοχος, καθώς είναι αναχρονιστικός. Το "ιππέας" είναι δόκιμος στα ελληνικά ιστορικός όρος για τη ρωμαϊκή περίοδο. Τη λέξη αυτή βέβαια την χρησιμοποιεί η μεταφράστρια για να δηλώσει τον καβαλλάρη. Για αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να είχε βάλει τη λέξη "έφιππος".

Επιστροφή από τη Λήθη

Του Λεωνίδα Χατζηνικολάου. Εκδόσεις Νέα Σύνορα Α. Α. Λιβάνη 1998.

Πάνε δέκα χρόνια που διάβασα το βιβλίο αυτό, και τις λεπτομέρειές του τις έχω ξεχάσει. Θέλω όμως να το συστήσω σαν ένα από τα καλύτερα του είδους (αλήθεια πώς ονομάζεται;) που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τους Ιλλουμινάτι και τον Κώδικα Ντα Βίντσι.

Έχει επιπλέον και το προσόν ότι αναφέρεται στα καθ΄ημάς.

Η δράση διεξάγεται σε δύο επίπεδα: το ένα στην ελληνική πραγματικότητα του σήμερα, το άλλο στην εποχή του Τσιμισκή, τον 10 αιώνα δηλαδή. Οι πρωταγωνιστές του πρώτου επιπέδου είναι ο αρχιτέκτονας Νικήτας Παλαιολόγου και η αρχαιολόγος Αναστασία Ροζάκη.

Το μήλον της Έριδος είναι ένα παλιό χειρόγραφο που ανακάλυψε ο θείος του Νικήτα μοναχός Γρηγόριος στα έγκατα της Μονής Σινά. Το έγγραφο αυτό συντάχθηκε την εποχή του Τσιμισκή, και καταχωνιάστηκε πάραυτα. Αν γίνουν γνωστά αυτά που γράφει, θα ανατραπούν οι αξίες του κόσμου όλου. Θρησκείες θα καταποντιστούν, πιστοί θα προδοθούν, έθνη θα χάσουν την ταυτότητά τους, κοντολογίς θα έρθει το πάνω κάτω. Πρέπει λοιπόν ή όχι να κοινοποιηθεί; Αυτό έχετε τη δυνατότητα να το σκεφθείτε διαβάζοντας τις 600 τόσες σελίδες -αν προλάβετε δηλαδή να κάνετε κάποια σκέψη. Η αφήγηση θα σας συνεπάρει (εννοώ με αυτό ότι συνεπήρε εμένα) και δεν θα το αφήσετε από τα χἐρια σας προτού αποσπάσετε το μυστικό (εννοώ ότι είχα αφήσει τη δουλειά μου και διάβαζα μέχρι τελικής πτώσεως. Σκεφτόμουν μάλιστα μήπως αυτή κατά βάθος ήταν και η επιθυμία αυτής που μου το είχε δανείσει: να με ξεκάνει).

Ο λόγος που γράφω γιαυτό μετά από τόσο καιρό (και αφού πέρασε ένας χρόνος που το είχα στα υπόψη του ιστολογίου) είναι ότι μας έχει κατακλύσει τόση ανοησία με παρόμοια έργα, που πρέπει να ξεχωρίσουμε μερικά.

Ο κ. Χατζηνικολάου έκανε άριστη δουλειά. Τα ιστορικά στοιχεία του ήταν ακριβή τα αρχαιολογική δεδομένα επίσης. Η φαντασία του υπεισήλθε εκεί ακριβώς που έπρεπε να υπεισέλθει, αξιοποίησε αστικούς μύθους και μεσαιωνικούς θρύλους και έπαιξε με τους ανομολόγητους πόθους των Ελλήνων. Ένα μόνο έχω να του παρατηρήσω: δεν χρειάζονταν τόσες περιγραφές των ιδιωτικών στιγμών των ηρώων. Το έργο του έστεκε μια χαρά, ήταν περιττός αυτού του είδους ο κράχτης.

Το είδος αυτό των μυθιστορημάτων έχει κατηγορηθεί από αρκετούς, λόγω του ότι παραποιούν την ιστορική αλήθεια. Όντως, το κάνουν. Άλλωστε αυτή είναι η μαγεία τους, αλλά και η διαφορά τους από τα ιστορικά μυθιστορήματα: το ότι χρησιμοποιούν πραγματικές ιστορικές ψηφίδες ετερόκλητες όμως από χρονική και κάθε άλλη άποψη, τις ανακατεύουν καλά-καλά στην κάλπι, και μετά μας παραδίδουν το αποτέλεσμα.

Αν ο μαέστρος είναι καλός, θα ακούσουμε καλή μουσική. Αν όχι, θα θάψουμε το έργο του στο ιστολόγιό μας.

Το χειρόγραφο της Πράγας

Του Παναγιώτη Κονιδάρη. Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, 2007.

Η μεγαλύτερη αρετή του βιβλίου αυτού είναι ο εξαιρετικά ευρηματικός τρόπος της πλοκής του. Η δράση εκτυλίσσεται σε δύο επίπεδα: το παρόν, που με φυσιολογικό ρυθμό προχωράει προς το μέλλον, και το παρελθόν που με άνισα άλματα μετατίθεται συνεχώς προς τα πίσω. Τα παρελθοντικά κεφάλαια αποκαλεί ο συγγραφέας "Ιντρεμέτζο Ι, ΙΙ, ΙΙΙ,....." και μας δίνει τη χρονολόγηση διεξαγωγής του επί μέρους ιστορικού συμβάντος. Το ενδιαφέρον λοιπόν είναι ότι καθώς εξελίσσεται η δράση στα κεφάλαια του παρόντος, προκύπτει κάθε φορά ένα νέο στοιχείο στην έρευνα, που αποτελεί τον εφαλτήρα για τη χρονολογία και τα πρόσωπα του επόμενου ιντερμέτζου.

Το συγγραφικό αυτό εύρημα το βρήκα γοητευτικό. Ομολογώ ότι αυτό ήταν που με συγκράτησε στην ανάγνωση και με ώθησε στην ολοκλήρωση του βιβλίου. Διότι, λυπάμαι που το λέω, οι αρετές του χαντακώνονται από τον ίδιο τον μύθο.

Το πόνημα αυτό είναι δυστυχώς ένα ακόμα μυστικιστικό με αστυνομική πλοκή βιβλίο, που ακολουθεί ευσυνείδητα το δρόμο που χάραξε ο Dan Brown και ακόμα νωρίτερα ο Umberto Ecco με το Εκκρεμές του Φουκώ. Παρελαύνει και εδώ όλο το γνωστό συνονθύλευμα Ναϊτών, Ροδόσταυρων, Ιωαννιτών, μάγων, αλχημιστών και δε συμμαζεύεται. Η απουσία του Βατικανού θα αποτελούσε ουσιώδη παράληψη. Το προσωπικό μου ρεπερτόριο εμπλουτίστηκε με μία καινούργια οργάνωση, τους Καρμπονάρους, που έχουν αναβιώσει παρακαλώ ζητώντας μερίδιο από την μυστικιστική πίττα. Από τη συνταγή δεν λείπει το απαραίτητο σεξ (με σεμνή ομολογώ περιγραφή των τεκταινομένων) και αρετές όπως η ισχυρή φιλία (ανδρική φυσικά). Τα κωδικοποιημένα μυνήματα και οι σκακιστικοί γρίφοι είναι απόηχοι των ανάλογων έργων που προηγήθηκαν. Εκτός και άν αυτό συμβαίνει επειδή όλα τα παρόμοια έργα ανακυκλώνουν τα ίδια σύμβολα.

Πέρα όμως από αυτό, ο μυστικός στόχος προς τον οποίον προσβλέπουν οι καλοί και οι κακοί του τότε και του τώρα, και τον οποίον προσπαθεί να ανακαλύψει ο Ορφέας, είναι κατά τη γνώμη μου ανίσχυρος, μη πειστικός. Η γλώσσα του Θεού;;;!!!! Η γλώσσα που μιλούσαν οι άνθρωποι πριν τη Βαβέλ;;; Δεν πείθει σαν αντικείμενο διεκδίκησης και όραμα τόσων και τόσων ανθρώπων σε βάθος χιλιετιών. Ακόμα και η κατάκτηση της Αθανασίας με μέσο το Σκάκι του Μογλάν έχει περισσότερες πιθανότητες πειθούς. Να φανταστείτε ότι ο γρίφος τον οποίον πρέπει να αποκωδικοποιήσει κανείς για να κερδίσει την εν λόγω Γνώση, παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέερον.

Ο συγγραφέας, φαρμακοποιός στο επάγγελμα, έχει καλή γλώσσα και διατύπωση και πάρα πολλές ιστορικές γνώσεις. Η ίδια η πλοκή είναι αριστοτεχνική και το τέλος απρόσμενο. Είμαι σίγουρη ότι τις αρετές του μπορεί να τις διοχετεύσει με μεγαλύτερη φειδώ σε ένα πιο προσπελάσιμο και περισσότερο πιθανό άνάγνωσμα.

Και κάτι ακόμα, που αφορά τα ονόματα των ηρώων. Γιατί, στο Θεό σας, κ. Κονιδάρη, ο πρωταγωνιστής θα έπρεπε να ονομάζεται Ορφέας Παλαιολόγος και ο θείος του Αλέξανδρος Παλαιολόγος; Χάθηκαν τα "φυσιολογικά" ονόματα; Ελλείψει έμπνευσης ο τηλεφωνικός κατάλογος αποτελεί πάντα απύθμενο πηγάδι άντλησης "κανονικών" βαφτιστικών και επιθέτων. Με τα βαρύγδουπα και ιστορικά φορτισμένα αυτά ονόματα το βιβλίο δείχνει να στερείται σοβαρότητας από το οπισθόφυλλο ακόμα. Και αυτή την ταλαίπωρη Τσέχα ήταν ανάγκη να την πείτε Σάρκα; ´Ακου Σάρκα!!!

Τέλος λίγα για την υπόθεση: Ο Ορφέας Παλαιολόγος, πρώην φαρμακοποιός και νυν βιβλιοδέτης, άρτι διαζευχθείς και ως εκ τούτου με κακή ψυχολογία, δέχεται τις λεκτικές περιποιήσεις του επιστήθιου φίλου του Άγγελου Καρούση. Το ίδιο βράδυ ανακαλύπτεται δολοφονημένος ο θείος του με αποκρουστικό τρόπο που παραπέμπει σε κάποια αρρωστημένη τελετουργία. Παρόμοιο θάνατο βρίσκουν και οι φίλοι του από την παρέα των φοιτητικών του χρόνων. Ο Ορφέας, χωρίς να του το ζητήσει κανείς, ψάχνει να βρει την αιτία και τον φονιά, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Ευρώπης καθοδηγούμενος από την ιστορική έρευνα, την συμπαράσταση φίλων και ευκαιριακών γνωστών, κυρίως όμως από την εξυπνάδα του. Αμφιβάλλετε ότι θα τα καταφέρει;

Περισσότερες πληροφορίες και σχόλια στο ιστολόγιο του συγγραφέα το οποίο μπορείτε να επισκεφθείτε κάνοντας κλικ εδώ.

Σατουρνάλια

Της D. Comastri Motanari. Μετάφραση Άννα Τσέα. Εκδόσεις Άγρα 2007.

Το βιβλίο έχει ενδιαφέρουσα πλοκή και διαβάζεται ευχάριστα. Τα ιστορικά στοιχεία που δίνει είναι ακριβή. Θα μπορούσε να είναι καλό, εάν δεν του έλειπε ένα βασικό στοιχείο: η πρωτοτυπία.

Από τη στιγμή που υπάρχει ο Δέκιος Καικίλιος Μέτελλος ο Νεότερος του Maddox, ο οποίος εκατό περίπου χρόνια νωρίτερα πραγματοποίησε με επιτυχία αντίστοιχες έρευνες, το βιβλίο τούτο ωχριά. Η συγγραφέας αποκλείεται να μην είχε υπόψη της τον συμαθέστατο αυτόν ήρωα. Γιατί λοιπόν δημιούργησε έναν όμοιο χαρακτήρα, με όμοια δράση, στην ίδια πόλη; Δεν το βρήκε λίγο βαρετό;

Όταν το διάβαζα είχα την ενοχλητική αίσθηση του "κάπου το ξέρω". ´Ολα τα επιμέρους χαρακτηριστικά παρουσιάζουν αντιστοιχίες: Ο συγκλητικός που αδιαφορεί για το αξίωμά του και ψοφάει να διεξάγει αστυνομικού τύπου έρευνες, ο παραδόπιστος και παμπόνηρος Έλληνας δούλος που βοηθάει στην εξιχνίαση των εγκλημάτων, η γυναικεία παρουσία που χώνει τη μύτη της παντού με φαινομενικά καταστροφικά, αλλά σωτήρια στην έκβασή τους αποτελέσματα, η κακόφημη γειτονιά με τις συμμορίες της (αντί για Συβούρα που τη συνηθίσαμε, εδώ έχει αποδοθεί ως Σοβώρα). Σαν να έχουμε δηλαδή χαρακτήρες της Νέας Κωμωδίας που είναι αναμενόμενο να εμφανίζονται σε κάθε επεισόδιο. Το αποκορύφωμα της αντιγραφής όμως είναι η πολυκατοικία που γκρεμίζεται λόγω της κακής κατασκευής της από την πλεονεξία των εργολάβων που χρησιμοποίησαν τα χείριστα των υλικών και της εγκληματικής αμέλειας των αρχών που δεν επιλαμβάνονται του θέματος. Ακόμα και το δολοφονικό χέρι που βοήθησε πριονίζοντας ένα κεντρικό δοκάρι, και αυτό χρησιμοποιήθηκε.

Είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς (αριθμεί δώδεκα) που κυκλοφορεί στην Ελλάδα. Το πρώτο (Θάνατοι στην Πομπηία) μου είχε φανεί πιο δροσερό. Δεν είναι κακό να τα διαβάσει κανείς. Εγώ θα το κάνω, χωρίς να περιμένω φυσικά με ανυπομονησία το επόμενο, όπως συμβαίνει με τα βιβλία του Maddox.

Η διαφορά είναι η ίδια ακριβώς που παρατηρείται ανάμεσα στον Αδελφό Κάντφελ της Έλις Πίτερς και στον Αδελφό Ρογήρο της Kate Sedley: το εμπνευσμένο πρωτότυπο και το λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένο αντίγραφό του.

Η Θύελλα

Του Juan Manuel de Prada. Μετάφραση Έφη Γιαννοπούλου. Εκδόσεις Καστανιώτη 2001.

Πολύ σπάνια εγκαταλείπω ένα βιβλίο. Από τη στιγμή που το ξεκίνησα, θεωρώ ζήτημα τιμής (πασπαλισμένης με αρκετή δόση μαζοχισμού) την ολοκλήρωση της ανάγνωσής του.

Αυτό το άφησα στη σελίδα 25. Στάθηκε αδύνατο να πάω παρακάτω. Οι μακροσκελείς περιγραφές, η αφόρητη μελαγχολία που διαχέεται, κατά τον συγγραφέα, στην χειμωνιάτικη Βενετία με απώθησαν.

Και εγώ όταν ήμουν στην ηλικία του πρωταγωνιστή, χειμώνα πήγα στη Βενετία και για παρόμοιους λόγους (πανεπιστημιακή εκδρομή του Τμήματος Αρχαιολογίας και Τέχνης). Τις περισσότερες μέρες έβρεχε. Δεν είχα νιώσει τότε την παραμικρή μελαγχολία και δεν θέλησα να με καταλάβει αναδρομικά.

Το είδος των επιστημονικών-αστυνομικών μυθιστορημάτων, που ευτυχώς ανθεί στις μέρες μας, ενέχει πάντα τον κίνδυνο εκτροχιασμού προς την πλευρά της εκάστοτε επιστήμης. Ο συγγραφέας πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, σεβόμενος τη δεύτερη ιδιότητα του πονήματός του. Δεν γράφει επιστημονικό έργο, ούτε καν εκλαϊκευτικό επιστημονικό έργο. Εκείνος ο αναγνώστης που επιλέγει να ξεκουραστεί (πολλές φορές να ξεκουραστεί από το διάβασμα!!!!!) διαβάζοντας ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα, δεν επιθυμεί να τον ζαλίζουν με πάρα πολλή επιστήμη. Θέλει να χαλαρώσει.

Χαλάρωση και ευχαρίστηση από τη Θύελλα δεν αποκόμισα. Ίσως και να αδικώ το βιβλίο εγκαταλείποντάς το τόσο νωρίς. Στο κάτω-κάτω διαβάστηκε από όλη την Ευρώπη.

Λυπάμαι, δεν μπόρεσα.

Κρίμα, κυρίως επειδή η "Θύελλα" του Τζοτρζόνε ήταν ο αγαπημένος μου πίνακας στο μάθημα της Ιστορίας της Τέχνης. Σχολιασμένη στο πανεπιστημιακό εγχειρίδιο από την απαράμιλλη πέννα του καθηγητή Χρύσανθου Χρήστου είχε προσλάβει για μένα μυθικές διαστάσεις.

Α, και κάτι ακόμα, επί του μύθου: ο πρωταγωνιστής πηγαίνει στη Βενετία για να μελετήσει τον πολυσυζητημένο αυτόν πίνακα για τον οποίο έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή αφιερώνοντας γι΄αυτήν πέντε χρόνια. Μα καλά, αφού την τελείωσε θυμήθηκε να πάει να τον δει; Απ΄όσο μπορώ να ξέρω, κατά κανόνα επισκέπτεσαι το αντικείμενο το πόθου σου κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής σου με αυτό και όχι μετά για να διαπιστώσεις αν έγραψες καλά το μάθημά σου.

Ήλιος του Αυγούστου

Του Andrea Camilleri. Μετάφραση Φωτεινή Ζερβού. Εκδόσεις Πατάκη 2007.

Γνωρίζετε τον Επιθεωρητή Σάλβο Μονταλμπάνο; Αν ναι, δεν έχετε λόγο να διαβάσετε την επόμενη παράγραφο. Αν όχι, συνεχίστε.

Ο Σάλβο Μονταλμπάνο είναι Επιθεωρητής στο Αστυνομικό Τμήμα της Βιγκάτα, που διοικητικά υπάγεται στη Μοντελούζα. Στη Σικελία. Αυτή τη στιγμή είναι 55 χρονών. Μένει σε ένα παραθαλάσσιο σπίτι που βρίσκεται στη Μαρινέλλα, στις παρυφές της Βιγκάτα. Έτσι, το καθημερινό μπάνιο εντάσσεται στη ρουτίνα του. Ζει μόνος του. Ωστόσο είναι αρραβωνιασμένος. Η Λίβια, δημοσιογράφος που ζει στη .... Ρώμη, είναι αυτή που κατέχει τον επίζηλο τίτλο της αιώνιας αρραβωνιαστικιάς. Ο καλύτερος φίλος του Μονταλμπάνο είναι ο συνάδελφός του Μιμί Αουτζέλλο, υφιστάμενός του στο Τμήμα. Συνδέονται μάλιστα και με σχέση κουμπαριάς. Η αγάπη που του έχει δεν τον εμποδίζει να τον ζηλεύει παθολογικά, τόσο για τις επιδόσεις του στη δουλειά, όσο και για την τρυφερή σχέση του με τη Λίβια. Ο Μονταλμπάνο είναι πολύ καλοφαγάς. Τρώει πολύ και εκλεκτικά. Προτίμησή του τα κάθε είδους θαλασσινά και ψάρια. Το αγαπημένο του στέκι είναι η ταβέρνα του Καλότζερο (ή του Έντσο), όπου γευματίζει τα μεσημέρια με ό,τι καλύτερο. Το σπίτι του το φροντίζει η Αντελίνα, που δεν παραλείπει να του γεμίζει το ψυγείο με λιχουδιές. Το παράξενο είναι ότι αυτή η Αντελίνα, που του έχει τρομερή αδυναμία, είναι μητέρα δύο κακοποιών που μπαινοβγαίνουν στις φυλακές. Κάποιες φορές μάλιστα τους έχει συλλάβει ο ίδιος ο Μονταλμπάνο. Το γεγονός δέν έχει πτοήσει κανέναν τους, και έτσι ο Μονταλμπάνο έγινε νονός στο παιδί του ενός από τους δύο.

Αρκετά.

Στο εν λόγω μυθιστόρημα καλείται να εξιχνιάσει ένα φόνο που συνέβη προ εξαετίας. Το πτώμα μιας δεκαεξάχρονης κοπέλας βρέθηκε μουμιοποιημένο μέσα σε ένα μπαούλο, στον αυθαίρετο πρώτο όροφο παραθαλάσσιας κατοικίας που είχε θαφτεί στην άμμο για να μη φαίνεται, μέχρι να γίνει νομιμοποίηση των αυθαιρέτων...

Το κακό είναι ότι το σπίτι αυτό το είχε νοικιάσει ο Μονταλμπάνο για να μείνει μια οικογένεια φίλων της Λίβια. Το πτώμα μάλιστα το ανακάλυψε ο ίδιος τυχαία. Και λέω το κακό, γιατί η όλη ιστορία έγινε αφορμή για να διαταραχτούν για άλλη μια φορά οι σχέσεις του με τη Λίβια. Έτσι θα κάνει ο ένας στον άλλον εκδικητικές απιστιούλες ....ξενοκοιτάζοντας.

Στην υπόθεση εμπλέκονται τοπικοί μεγαλοσχήμονες παράγοντες, ανέγγιχτοι από το νόμο, η Μαφία, ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που έχει πεθάνει, ο ιδιόρρυθμος προγονός του που έχει σκοτωθεί, ο αρχιτέκτονας που το έχτισε, ο εργολάβος που παρακολουθούσε τις εργασίες, ο μεσίτης που το νοίκιασε, και η πανέμορφη Αντριάνα, δίδυμη αδελφή της θανούσης, νυν φοιτήτρια.

Ο Μονταλμπάνο με τον βοηθό του Φάτσιο και την συνεργασία της Αντριάνας που του φορτώνεται ετσιθελικά, προσπαθεί να βρει την άκρη. Θα τη βρει φυσικά, αλλά για κείνον θα είναι αργά...

Αν δεν με απατά η μνήμη μου αυτό είναι το ενδέκατο βιβλίο του Καμιλλέρι με ήρωα τον Μονταλμπάνο που εκδίδεται στα ελληνικά. Παρόλο όμως που είμαι φαν και του συγγραφέα και του ήρωα, αυτό συγκριτικά με τα άλλα, ειδικά τα πρώτα, μου φάνηκε πιο αδύναμο, με πιο χαλαρή δράση, με ευρήματα και ατάκες που επαναλαμβάνονται. Σαν να έχει κουραστεί ο συγγραφέας. Η μήπως κουράστηκα εγώ;

Η ερμηνευτική του φόνου

Του Jed Rubenfeld. Μετάφραση Χριστιάννα Σακελλαροπούλου. Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη. 2007.

Τι είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα; Ε, καλά τώρα. Αυτό το ξέρουν και τα μωρά. Είναι η ενδόμυχη, καλά κρυμμένη και ωστόσο πανταχού παρούσα επιθυμία του γιου να συνευρεθεί με την μητέρα του, εξουδετερώνοντας τον πατέρα του, τον οποίο ζηλεύει θανάσιμα.

Τι σημαίνει το πιο πολυσυζητημένο δίλημμα στη λογοτεχνία, η σπαρακτική απορία του Άμλετ: "να είναι κανείς ή να μην είναι;". Ε, καλά τώρα. Αυτό το ξέρουν και τα μωρά. Σημαίνει "να ζει κανείς ή να μη ζει;".

Γιατί είστε σίγουρος ότι οι απαντήσεις που δώσατε είναι οι σωστές;

Διαβάστε αυτό το βιβλίο και θα δείτε μια άλλη προσέγγιση του θέματος.

Στο πρώτο ερώτημα, θα διαπιστώσετε ότι το οιδιπόδειο είναι το ακριβώς αντίστροφο πράγμα από το γενικώς πιστευόμενο: η ζήλια του πατέρα προς τον γιο, ο οποίος με το που έσκασε μύτη στον κόσμο του πήρε τη γυναίκα του και μονοπωλεί το ενδιαφέρον της με αγκαλιές, κανακέματα, θηλασμό κτλ. κτλ.

Για το δεύτερο, θα παρακολουθήσετε διάφορες εκδοχές όπως: Να δείχνει κανείς προς τα έξω τον πραγματικό εαυτό του ή να παριστάνει κάτι άλλο, να φαίνεται αλλιώτικος απ΄αυτό που είναι δηλαδή; Να κάθεται κανείς στ΄αυγά του και να υπομένει τη μοίρα του ή να αναλάβει δράση, ακόμα και αν αυτή ισοδυναμεί με το θάνατό του;

Μα καλά ψυχολογία θα διαβάσουμε τώρα; Με λογοτεχνία θα ασχοληθούμε; εσείς μας λέτε πως το βιβλίο είναι αστυνομικό. Μην ανησυχείτε κυρίες και κύριοι αναγνώστες. Δεν σας εξαπατήσαμε. Αστυνομικό θα διαβάσετε. Και μάλιστα αστυνομικό εποχής.

Θα μεταφερθείτε στην Νέα Υόρκη του 1909. Νέες ανακαλύψεις, νέες κατασκευές, καινούριες εφευρέσεις έρχονται με γοργούς ρυθμούς στο φως . Αυτοκινούμενα αμάξια, τηλέφωνα, πανύψηλα κτήρια από χάλυβα κάνουν την εμφάνισή τους και αλλάζουν ραγδαία το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων. Ένα ασύλληπτο μέχρι τότε έργο, η γιγάντια γέφυρα του Μανχάταν υψώνεται πάνω στα υποβρύχια θεμέλια της, και όπου νάναι θα ολοκληρωθεί. Η ατμόσφαιρα των αρχών του 20ου αι. δοσμένη αριστοτεχνικά, σε κάνει να νομίζεις ότι παρακολουθείς τον κόσμο αυτόν από τα μέσα, όχι σαν παρατηρητής που σου τα διηγούνται.

Ο πιο διάσημος γιατρός στην Ευρώπη, ο Ζίγκμουντ Φρόιντ, καταπλέει στην πόλη για μια σειρά διαλέξεων με θέμα, τι άλλο, τη ψυχανάλυση και τη θεωρία του για το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Όμως θα βρεθεί σε μια κοινωνία που παρά το δυναμισμό που τη διακρίνει, φαίνεται να αποσυντίθεται: παράξενα σεξουαλικά βίτσια θεωρούνται συνηθισμένα στις τάξεις των πλουσίων και ισχυρών. Κάποιος, διεγείρεται δένοντας νεαρές υπάρξεις από το ταβάνι και μαστιγώνοντάς τες αλύπητα. Κάποιος, επιθυμώντας τη μικρή κόρη του φίλου του, του ρίχνει τη γυναίκα του σαν σεξουαλικό δόλωμα και όταν το ψάρι τσιμπάει, του γίνεται σαφές ότι για να πάρει, πρέπει να δώσει και αυτός.

Και όμως, δε θα το πιστέψετε: Η κοινωνία αυτή δεν θα δεχτεί τις ιδέες του Φρόιντ για το σεξουαλικό υπόβαθρο των επιθυμιών και ενεργειών μας, θεωρώντας ότι θα κλονίσουν τα θεμέλιά της ηθικής της!!!!!!!!!

Και ο φόνος; που είναι ο φόνος; γίνεται αστυνομικό μυθιστόρημα χωρίς ένα τουλάχιστον προς εξιχνίαση φόνο;

Μην ανησυχείτε είπαμε. Θα έχετε τον φόνο σας, αλλά θα σας κλέψουν στην πορεία το πτώμα μέσα από το νεκροτομείο. Θα πρέπει να το αναζητήσετε, και αυτό και τον δολοφόνο μαζί με τον γιατρό Στράτχαμ Γιάνγκερ, τον Επιθεωρητή Λίτλμορ και τον ιατροδικαστή Χούγκερ. Ο Φρόιντ στα μετόπισθεν, κάνει ότι μπορεί για να σας βοηθήσει με μέσο ....την ψυχανάλυση.

Έγκλημα στον Πύργο

Της Kate Sedley. Μετάφραση Έλενα Τσουκαλά Εκδόσεις Περίπλους.

Ο Ρογήρος είναι γυρολόγος και ζει στην Αγγλία των μέσων του 15ου αι. Αρχικά επιθυμούσε να γίνει μοναχός, σύντομα όμως κατάλαβε ότι δεν είχε τέτοια κλίση. Άλλο τον προόριζε ο Θεός να πράξει: να αποδίδει δικαιοσύνη μέσω της εξιχνίασης δύσκολων εγκλημάτων. Έτσι, ακούσια σχεδόν, τα βήματά του τον φέρνουν κάθε φορά και σε ένα διαφορετικό μέρος όπου έχει συμβεί κάποιος μη φυσιολογικός θάνατος. Το χέρι του Θεού, μέσω των ανακαλύψεων του Ρογήρου θα υποδείξει κάθε φορά τον ένοχο.

Στην περιπέτεια αυτή, την 6η της σειράς, βλέπουμε τον Ρογήρο να αφήνει μέσα στο καταχείμωνο τη θαλπωρή του σπιτικού του (που το διαφεντεύει με ατσάλινη πυγμή η πεθερά του, μιας και η γυναίκα του έχει πεθάνει) και να αναζητά "καθαρό αέρα" προσπαθώντας να πουλήσει την πραμάτεια του στα διάφορα αγροκτήματα και αρχοντικά.

Το τελευταίο του κατάλυμα είναι στο κτήμα.... για τους ενοίκους του οποίου έχει ήδη συγκεντρώσει αλήθειες και κουτσομπολιά από τους διάφορους σταθμούς όπου σταμάτησε για κατάλυμα ή δουλειά. Εκεί όμως δεν έμελλε να πουλήσει τίποτα. Με την άφιξή του σχεδόν, διαπιστώνεται ο τραγικός θάνατος της κυρίας του σπιτιού, της Λαίδης... που γκρεμίστηκε πέφτοντας από τον παλιό σαξονικό πύργο που αποτελούσε το καταφύγιο και το ερημητήριό της. Η Λαίδη βλέπετε, που δεν ήταν πάνω από 20 χρονών, είχε ιδιαίτερη ροπή προς τη θρησκεία. Οι ανέσεις και τα αγαθά του κόσμου τούτου την άφηναν αδιάφορη.

Ο Ρογήρος βρίσκεται προ αδιεξόδου. Το προσωπικό δε φαίνεται να συμπαθεί την θρήσκα κυρία του. Ο σύζυγός της, για τον οποίο συζητιέται ότι διατηρεί μακρόχρονη εξωσυζυγική σχέση με την άρτι χηρευθείσα γειτόνισσά του, την κυρία Λάινομ, προσπαθεί να περάσει το θάνατό της σαν ατύχημα.

Μια σφοδρή χιονοθύελλα αναγκάζει τον Ρογήρο να παραμείνει έγκλειστος στο αρχοντικό. Η περιέργειά του εξάπτεται και προσπαθεί να βρει μια άκρη, βοηθούμενος και από τον Συμεών, ένα αυστηρό θρησκόληπτο καλόγερο που έφτασε την ίδια μέρα, προσκεκλημένος της Λαίδης, προφανώς για να πατάξει τη διαφθορά του άνομου τούτου οίκου.

Διότι, εκτός από τον σύζυγό της, και ο Μαυρίκιος, γιος του από προηγούμενο γάμο, που είναι συνομήλικος της μητριάς του, δεν πάει πίσω σε ατασθαλίες. Έχοντας υποπέσει στο "αμάρτημα των αρχαίων Ελλήνων" αποτελεί ζευγάρι με τον Ντίσνεϋ, επιστάτη του αρχοντικού!

Σόδομα και Γόμορα!!!

Την κατάσταση περιπλέκει η κυρία Λάινομ, που αψηφώντας τον κακό καιρό, έρχεται στο αρχοντικό και σχεδόν τα κάνει θάλασσα. Εννοείται ότι αποκλείεται και αυτή, και διανυκτερεύει εκεί, πυροδοτώντας νέο κύμα κουτσομπολιών.

Σα να μην έφθαναν αυτά, το ίδιο βράδυ βρίσκεται ριγμένος στο πηγάδι με το κεφάλι, και φυσικά νεκρός, το μόνο άτομο που φαίνεται να αγαπούσε την Λαίδη, ο άεργος ετεροθαλής αδελφός της, νόθος γιος του πατέρα της, που ζει στο αρχοντικό, χάρη στην ανοχή του άντρα της. Είναι ατύχημα ή δολοφονία;

Το κακό όμως τρίτωσε. Στις παρυφές του κτήματος, μέσα σε ένα σύδεντρο, βρίσκεται άλλο ένα πτώμα: ένας άκακος ερημίτης που είχε την καλύβα του λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα και φιλοξένησε τον Ρογήρο πριν λίγες μέρες.

Ο Ρογήρος και ο Συμεών ρίχνουν διαδοχικά τις υποψίες τους από τον έναν στον άλλο. Η φρικτή αποκάλυψη ότι η Λαίδη είχε υποστεί βιασμό στην εφηβεία της, ρίχνει ακόμα περισσότερο μυστήριο στην υπόθεση.

Πως θα βγει άκρη απόλα αυτά; Εγώ αρκετά είπα. Να διαβάσετε το βιβλίο και να παρακολουθήσετε τον Ρογήρο να ξετυλίγει, με τη βοήθεια πάντα του Θεού, το μπλεγμένο αυτό κουβάρι.

Η κατάρα της αλεπούς

Της Minette Walters. Μετάφραση Χίλντα Παπαδημητρίου

Ένα εξαιρετικό αστυνομικό βιβλίο με αγγλικό άρωμα, καλή πλοκή, ανατροπές κι έντονες συγκινήσεις. Μια παγωμένη νύχτα του χειμώνα η Αλισα Λόκιερ-Φοξ βρίσκεται νεκρή έξω από το σπίτι της, σ' ένα μικρό χωριό του Ντόρσετ, το Σένστηντ. Οι υποψίες βαρύνουν τον άντρα της το συνταγματάρχη Τζέιμς μέχρι που τελικά ο ιατροδικαστής αποδίδει το θάνατο σε φυσιολογικά αίτια. Το γεγονός αφήνει ανικανοποίητες μερικές από τις καλές κυρίες του χωριού οι οποίες αρχίζουν μια σχεδόν διατροφική εκστρατεία παρενόχλησης του συνταγματάρχη με νυχτερινά τηλεφωνήματα και κατηγορίες πολύ πιο σκοτεινές από τον "απλό" φόνο της γυναίκας του. Στο τοπίο έρχονται να προστεθούν και μια ομάδα άστεγων οι οποίοι καταλαμβάνουν μια γκρίζα από ιδιοκτησιακή άποψη περιοχή γύρω από το χωρίο και απειλούν να εγκατασταθούν εκεί.

Σε βοήθεια του συνταγματάρχη θα τρέξει ο δικηγόρος του καθώς και μια ξεχασμένη εγγονή η οποία δόθηκε πριν από πολλά χρόνια για υιοθεσία, επειδή ...

Ο σκοπός μας εδώ δεν είναι να σας πούμε την ιστορία. Το βιβλίο παρά τη ζοφερή ατμόσφαιρα που παρουσιάζει ειδικά στην αρχή, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και προτείνεται ανεπιφύλακτα. Όσοι πιστοί αναγνώσατε!

Ο κύκλος του κακού

Της Yrsa Sigurdardottir. Mετάφραση Βασίλης Καραγιώργος. Εκδόσεις Διήγηση.

Η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου αναφέρει :Ένα θρίλερ που κόβει την ανάσα. Όλα ξεκινούν µε τη δολοφονία ενός γερµανού φοιτητή στο πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ, στο πτώµα του οποίου βρίσκεται χαραγµένο ένα παράξενο σηµάδι. Η πλούσια οικογένεια του νεκρού δεν µένει ικανοποιηµένη από τις έρευνες της ισλανδικής αστυνομίας και αναθέτει την εξιχνίαση της δολοφονίας στη νεαρή δικηγόρο Ζόρα.

Πίσω από τη σκοτεινή αυτή υπόθεση βρίσκεται ένα χειρόγραφο του Μεσαίωνα, που είχε σπείρει τον τρόµο σε όλη την Ευρώπη τα σκοτεινά χρόνια της Ιεράς Εξέτασης. Η Ζόρα, η οποία καλείται να βρει το νήµα που θα την οδηγήσει στη λύση του µυστηρίου, µπαίνει στον κόσµο της µαγείας, οι αρχαίες τελετές του οποίου οδηγούν στη λύση του σκοτεινού αινίγματος...

Το πρώτο βιβλίο ενός νέου µεγάλου ονόµατος στο θρίλερ, το οποίο µεταφράζεται ήδη σε 24 γλώσσες.

Όταν είδα το βιβλίο σκέφτηκα πως έχουμε άλλον ένα ιμιτασιόν Dan Brown με ξανθό και μακρύ μαλλί και το αγόρασα με συγκρατημένη απαισιοδοξία. Τελικά δεν είναι κακό. Για την ακρίβεια μου φάνηκε πολύ καλύτερο και λιγότερο τραβηγμένο από το Οχτώ που σχολιάσαμε πιο πριν. Ο μύθος του βιβλίου είναι καλά διατυπωμένος και πιστευτός ενώ η λύση που δίνεται στο τέλος είναι ικανοποιητική και καλά τεκμηριωμένη χωρίς αλχημίες και μαγκανείες. Επιπλέον το βιβλίο διαδραματίζεται και περιγράφει μια άγνωστη σε μας χώρα -- την Ισλανδία -- την οποία πολύ ευχαρίστως θα επισκεπτόμουν ύστερα από όσα διάβασα :-).

Δε θα πρέπει να ξεχνάμε βέβαια πως το έργο είναι ένα θρίλερ και αν το στομάχι σας δε σηκώνει επαφές με τμήματα από ανθρώπινα σώματα, καλό θα ήταν να το αποφύγετε. Στα μειονεκτήματα του βιβλίου θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η μάλλον άτυχη μετάφραση στην οποία η αδόκιμη έκφραση ο τάδε ξαναπήρε να μιλάει, διαβάζει ή ... δεν ξέρω κι εγώ τι εμφανίζεται τόσο συχνά που καταντάει ενοχλητική.

Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου μπορείτε να διαβάσετε online κάνοντας click εδώ.

Ο χαμένος πίνακας του Ραφαήλ

Του Iain Pears. Μετάφραση Βιργινία Γάκα. Εκδόσεις Opus Magnum 2006.

Ο σχεδόν άγνωστος πίνακας του ασήμαντου ζωγράφου Μαντίνι με τίτλο "Ανάπαυση κατά τη φυγή στην Αίγυπτο" που βρίσκεται στην μικρή εκκλησία της Σάντα Μπάρμπαρα στη Ρώμη, προσελκύει ξαφνικά το ενδιαφέρον των πάντων: συλλεκτών, εμπόρων έργων τέχνης, ιστορικών τέχνης, υψηλόβαθμων στελεχών του Εθνικού Μουσείου της Ρώμης και κυρίως του Εθνικού Σώματος Δίωξης Κλοπών έργων Τέχνης.

Αιτία: η ανακάλυψη του νεαρού Τζόναθαν Άρτζιλ, ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν επιζωγραφισμένο πίνακα του Ραφαήλ. Ο εν λόγω κύριος, είναι ιστορικός τέχνης που εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τον Μαντίνι και στο συμπέρασμα αυτό οδηγήθηκε από τις μελέτες του. Ο ίδιος ανακάλυψε και την κλοπή του. Κατά παράδοξο τρόπο όμως, θεωρείται υπαίτιος της κλοπής και συλλαμβάνεται.

Ο Ταντέο Μποττάντο, αρχηγός του Εθνικού Σώματος Δίωξης Κλοπών έργων Τέχνης και η βοηθός του Φλάβια ντι Στέφανο, καλούνται να διαλευκάνουν την υπόθεση. Στην πορεία όμως αποδεικνύεται ότι παίζονται πολλά και συμφέροντα και διακυβεύονται υπολήψεις ανώτερων αξιωματούχων. Έτσι η έρευνά τους δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο. Το έργο αγοράζεται από το Ιταλικό κράτος σε δημοπρασία έναντι ενός αστρονομικού ποσού. Κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης πυρπολείται. Ένας από τους συντηρητές του, που υποτίθεται γνωρίζει πράγματα δυνάμενα να βλάψουν αρκετούς ιθύνοντες, δολοφονείται. Και ενώ όλοι θρηνούν την απώλεια, ο Άρτζιλ, που στο μεταξύ έχει αποφυλακιστεί και βοηθάει στις έρευνες, δηλώνει ότι είχε κάνει λάθος: ο πίνακας είναι Μαντίνι και μόνο Μαντίνι. Και πάλι όμως θεωρείται βασικός ύποπτος του φόνου. Για να γλυτώσει πρέπει να βρει τον ένοχο.

Μαζί λοιπόν με τη Φλάβια δημιουργούν ένα τρομερό ντουέτο που εντρυφώντας σε βιβλιοθήκες και ξεχασμένα αρχεία, αλωνίζοντας την Ευρώπη και ρισκάροντας τη ζωή τους, στο τέλος θα επιτύχουν και τα δύο: και ο δολοφόνος θα βρεθεί, και ο εμπρηστής του πίνακα, αλλά κυρίως θα ξαναεντοπιστεί το έργο του Ραφαήλ.

Συμπαθητικό, αλλά με περιορισμένες αξιώσεις βιβλίο, διαβάζεται ευχάριστα και γρήγορα, αποτελώντας ιδανικό καλοκαιρινό ανάγνωσμα. Επιπρόσθετα μας προσφέρει πολλές γνώσεις για τον κόσμο της Αναγεννησιακής ζωγραφικής, των μεταγενέστερων απομιμήσεων, της συντήρησης των έργων, των τρόπων πλαστογράφησης, των μέσων πιστοποίησης της γνησιότητας ενός έργου ....και τον κόσμο των εργαζομένων στο Μουσείο.

Η χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα

Του Δημήτρη Μαμαλούκα, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2007

Ο Δημήτριος Μόστρας είναι ιστορικό πρόσωπο, συλλέκτης βιβλίων, που έζησε στις αρχές του 19ου αι. Δημιούργησε μια τεράστια βιβλιοθήκη που με το πέρασμα των χρόνων χάθηκε. Αν υποτεθεί ότι ανακαλυπτόταν σήμερα, θα αποτελούσε ένα από πολλές απόψεις πολύτιμο εύρημα.

Πάνω σ΄αυτόν τον καμβά, ο συγγραφέας κεντά μια αστυνομική ιστορία αγωνίας που διαδραματίζεται το 2005 στη Ρώμη.

Η δράση κινείται σε δύο τροχιές.

Στην πρώτη παρακολουθούμε τις δραστηριότητες μιας ομάδας εξολοθρευτών που εντοπίζει και δολοφονεί "δράκους", άτομα που στο παρελθόν είχαν βιάσει και σκοτώσει νεαρά κορίτσια και τώρα έχουν αποφυλακιστεί. Εννοείται ότι τα μέλη της δρουν παράνομα, αν και καθοδηγούμενα από εντελώς κατανοητά ψυχολογικά κίνητρα, μιας και τα παιδιά τους υπήρξαν θύματα δολοφόνων-βιαστών.

Στη δεύτερη τροχιά, ο Νικόλα Μιλάνο, ένας ελληνοϊταλός που έχει στην κατοχή του μια μεγάλη συλλογή πολύτιμων παλιών βιβλίων και την ξεπουλά σταδιακά για να επιβιώσει, προσπαθεί να βρει τη χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα. Τον ίδιο στόχο έχουν δύο ακόμα συλλέκτες. Αναπόφευκτα οι δρόμοι τους θα συναντηθούν, τα συμφέροντά τους θα εμπλακούν και η δράση θα μεταφερθεί για λίγο στη Βενετία, για να κορυφωθεί στον πυργίσκο μιας έπαυλης, όπου στεγάζεται μια βιβλιοθήκη σπάνιων βιβλίων. Το σκηνικό, εσκεμμένα ή όχι, παρουσιάζει ένα μακρινό απόηχο από τη βιβλιοθήκη του μοναστηριού που περιγράφεται στο "Όνομα του Ρόδου".

Και ο προς εξιχνίαση φόνος; α, μην ανησυχείτε. Υπάρχουν πολλά πτώματα.

Η Αστυνομία παραπαίει ανάμεσα στις δύο φαινομενικά ασύνδετες τροχιές, προσπαθώντας να εντοπίσει την ομάδα των εκτελεστών και το δολοφόνο της Ντανιέλα, της κοπέλας του Μιλάνο.

Καλό είναι να μην αποκαλύψουμε τίποτα άλλο.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα στο οποίο κυριαρχεί το άλογο πάθος. Πάθος για τυφλή εκδίκηση, πάθος ερωτικό, πάθος των μισότρελων συλλεκτών που χωρίς καμιά επιστημονική δεοντολογία κυνηγούν το σπάνιο βιβλίο μόνο για να κορέσουν τις ορέξεις τους.

Δεν είναι το καλύτερο βιβλίο που έχω διαβάσει, είναι όμως ένα βιβλίο αξιώσεων. Διανθισμένο με πληροφορίες από τον άγνωστο και συναρπαστικό κόσμο των εκδοτών, των βιβλιοφίλων και των απαρχών της τυπογραφίας, μας κινεί το ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με το θέμα. Την περιέργειά μας αυτή καλύπτει το ιδιαίτερα κατατοπιστικό γλωσσάρι στο τέλος και η παράθεση βιβλιογραφίας.

Το συνιστώ ανεπιφύλακτα.

Πυθαγόρεια εγκλήματα

Του Τεύκρου Μιχαηλίδη, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2006.

Το οπισθόφυλλο γράφει: Αθήνα, 1929. Ο μαθηματικός Στέφανος Κανταρτζής βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιό του. Ο επιστήθιος φίλος του, επίσης μαθηματικός, Μιχαήλ Ιγερινός, καλείται για να αναγνωρίσει το πτώμα. Όρθιος μπροστά στο νεκρό φίλο του, ο Ιγερινός αναπολεί τα κάπου τριάντα χρόνια της γνωριμίας τους. Την πρώτη τους συνάντηση, σ' ένα μαθηματικό συνέδριο του 1900, τις παρέες τους με την αβάν γκαρντ της παρισινής διανόησης, τις περιπλανήσεις τους στο Παρίσι της Μπελ Επόκ, τους Βαλκανικούς Πολέμους, το Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Θυμάται τις θυελλώδεις μαθηματικές τους διαφωνίες, τους έρωτές τους, τις πολεμικές τους περιπέτειες. Ο ήχος μια ρομβίας τον επαναφέρει στο παρόν. Το ερώτημα είναι επιτακτικό: Ποιος σκότωσε τον Στέφανο Κανταρτζή, και κυρίως γιατί τον σκότωσε;

Το βιβλίο κατά τη γνώμη μου είναι καλό. Όχι γιαυτό που είναι αλλά γιαυτό που θυμίζει. Έχοντας διαβάσει και αγαπήσει το Θεώρημα του παπαγάλου του Νενί Γκέτζ που μετέφρασε ο ίδιος ο συγγραφέας των Πυθαγορείων Εγκλημάτων, θα ήθελα κάτι πιο πρωτότυπο. Από αστυνομική άποψη, αν κάποιος έχει την προηγούμενη εμπειρία και γνωρίζει το θεώρημα της μη πληρότητας, τότε καταλαβαίνει αρκετά γρήγορα πως στο όλο εγχείρημα του Κανταρτζή υπάρχει μια πεπονόφλουδα την οποία ο συγγραφέας -- μαθηματικός κι ο ίδιος -- θα αναγκαστεί αργά ή γρήγορα να αποκαλύψει. Έτσι η λύση στο υποτιθέμενο μυστήριο γίνεται φανερή νωρίτερα από όσο θα έπρεπε και η τελική γεύση είναι μάλλον άχαρη. Το βιβλίο θα μπορούσε να έχει καλύτερη τύχη αν δεν υπήρχε το Θεώρημα, γιατί έτσι έχει τη μοίρα αυτού που λένε "επόμενος" ή "μας τα 'παν κι άλλοι".

Για να πούμε και τα καλά του όμως, οι περιγραφές του Παρισιού των αρχών του 20ου αιώνα είναι όμορφες, ο Πικάσο, που εμφανίζεται σαν περιστασιακός ήρωας του βιβλίου, εντυπωσιακά ... αθεόφοβος και το κλίμα που ο συγγραφέας μεταφέρει με αρκετή μαεστρία, ταξιδεύει ευχάριστα τον αναγνώστη σε διάφορα μέρη της νεώτερης ελληνικής και βαλκανικής ιστορίας.

Πιστεύω πως ο Τεύκρος Μιχαηλίδης έχει καλή πένα και θα ήθελα να γράψει και κάτι άλλο -- πιο πολύ δικό του.

Δολοφονία στο πλοίο των προσκυνητών

Του Peter Tremayne. Εκδοτικός Οίκος Θεμέλιο. Αθήνα 2005. Μετάφραση Νίκος Κούρκουλος. Τίτλος πρωτοτύπου: Act of mercy: A Celtic mystery.

Ένα ακόμη βιβλίο του Peter Tremayne με πρωταγωνίστρια τη δαιμόνια νομικό-μοναχή Φιντέλμα του Κάσελ.

Αυτή τη φορά το πεδίο δράσης της τοποθετείται σε ένα πλοίο που κατευθύνεται στην Ιβηρία. Οι συνεπιβάτες της είναι μία ομάδα προσκυνητών. Όταν ένας από αυτούς εξαφανίζεται, όλοι αρχικά πιστεύουν ότι πρόκειται για ατύχημα. Στην πορεία όμως προκύπτουν στοιχεία που παραπέμπουν σε σκαιή δολοφονία.

Η Φιντέλμα, με την ιδιότητά της ως dalaigh των δικαστηρίων, καλείται να εξιχνιάσει το μυστήριο και να αποδώσει τον ένοχο στη δικαιοσύνη.

Στη σειρά αυτή ενδιαφέρον παρουσιάζει η εσωτερική εξέλιξη της προσωπικότητας των ηρώων και κυρίως της πρωταγωνίστριας. Εξελίσσεται επίσης η ατομική τους ιστορία, την οποία μαθαίνουμε είτε βαθμιαία, είτε με αναδρομές στο παρελθόν μέσα από αναμνήσεις, διηγήσεις κτλ.

Το "Δολοφονία στο πλοίο των προσκυνητών" περιέχει άφθονες αναφορές σε προηγούμενα γεγονότα. Θα μάθουμε πολλά για τα φοιτητικά χρόνια της Φιντέλμα. Για πρώτη φορά πληροφορούμαστε την ύπαρξη ενός νεανικού έρωτά της και γνωρίζουμε τον Κίαν, ένα υπερφίαλο, ανόητο και ωραιοπαθή νεαρό που η συμπεριφορά του κατά τη διάρκεια της σχέσης τους σφράγισε τα τρυφερά της χρόνια και διαμόρφωσε αρνητικά τη στάση της στο θέμα των σχέσεων με το άλλο φύλο. Καθώς παρακολουθούμε τώρα την σημερινή του συμπεριφορά, βλέπουμε ότι τα νεανικά του ελαττώματα δεν τον εγκατέλειψαν, αλλά αντίθετα έχουν διογκωθεί. Η παρουσία του σοκάρει αρχικά τη Φιντέλμα, αλλά ο τρόπος που αντιμετωπίζει τα ζητήματα που προκύπτουν την ταρακουνάει, σβήνοντας τα φαντάσματα του παρελθόντος που την ταλάνιζαν. Οδηγείται έτσι αβίαστα στη σκέψη του μοναχού Αδόλφου.

Για όποιον αναρωτιέται πως μπορούν να συνδυαστούν οι απροκάλυπτοι έρωτες με τον μοναστικό βίο, υπάρχει απάντηση: Οι ιστορίες εκτυλίσσονται στον 7ο αι. μ.Χ. Η κατάσταση αυτή ήταν τότε αποδεκτή. Η σύναψη γάμου και η δημιουργία οικογένειας ανάμεσα στους μοναχούς δεν ήταν ασυνήθιστη. Κατά την περίοδο αυτή η Ιρλανδία βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο εποχών. Χαρακτηρίζεται από θρησκευτικές, κοινωνικές και θεσμικές μεταλλάξεις που θα οδηγήσουν στη μετατροπή της από εθνικό βασίλειο σε θρησκευτικό κράτος του μεσαιωνικού κόσμου. Κάτι αντίστοιχο είχε ήδη συμβεί στον ελληνικό κόσμο κατά τον 4ο αι. μ.Χ.

Ο Peter Berresford Ellis (αυτό είναι το πραγματικό όνομα του Peter Tremayne) ανήκει στη σπάνια εκείνη κατηγορία επιστημόνων που είναι αριστοτέχνες στο γράψιμο βιβλίων της "παραλογοτεχνίας" που άπτονται της ειδικότητάς τους. Κινείται αριστοτεχνικά ανάμεσα σε δύο επίπεδα: του αστυνομικού μυθιστορήματος (στο οποίο κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη) και του διδακτικού εκλαϊκευμένου συγγράμματος (στο οποίο μας παρέχει στη σωστή δόση γνώσεις πάνω σε αυστηρά εξειδικευμένα θέματα). Ο αναγνώστης όχι μόνο δεν κουράζεται, αλλά με περιέργεια θα ανατρέξει στο ιστορικό σημείωμα που προτάσσεται για να αντλήσει περισσότερες πληροφορίες που αφορούν τον παράξενο για την εποχή μας κόσμο της εποχής αυτής.

Η εκδίκηση του Τίβερη

Του John Maddox Roberts, Μετάφραση Τιτίνα Σπερελάκη, Εκδόσεις Introbooks, Αθήνα 2007

Μια πολυκατοικία καταρρέει νύχτα στη Ρώμη θάβοντας στα ερείπιά όλους του ενοίκους της. Ο κεντρικός αποχετευτικός αγωγός της πόλης έχει να καθαριστεί μεγάλο χρονικό διάστημα και έτσι η Ρώμη θα πλημμυρίσει με την πρώτη μεγάλη βροχή. Αυτά και άλλα παράτυπα συμβαίνουν στην Ρώμη της παρακμής, όταν οι αιρετοί άρχοντες το μόνο που σκέφτονται είναι το γρήγορο και παράνομο κέρδος.

Ο John Maddox Roberts στο τελευταίο του βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Δέκιο Καικίλιο Μέτελλο το νεότερο παρουσιάζει για μια ακόμα φορά τη ζωή της Ρώμης στα χρόνια του Ιουλίου Καίσαρα. Ο Δέκιος από τη θέση του αγορανόμου που κατέχει προσπαθεί να βρει τον ένοχο μιας διπλής δολοφονίας και ταυτόχρονο να ξεσκεπάσει την απάτη και τη διαφθορά των ιθυνόντων και των αρμόδιων για την ασφάλεια του λαού και την προστασία των μεγάλων δημοσίων έργων της πόλης.

Σε σύγκριση με παλιότερα έργα της ίδιας σειράς αυτό είναι το πιο αδύναμο και άτονο. Η πλοκή δεν πείθει ιδιαίτερα και σε κάποια σημεία το ανάγνωσμα γίνεται κουραστικό. Εκείνο που το σώζει είναι η χαριτωμένη και ασυμβίβαστη προσωπικότητα του Δέκιου.

Το σημάδι της τρίαινας

Της Fred Vargas, Μετάφραση Δημήτρης Ζαπώνης, Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες, Αθήνα 2005

Μία ακόμα περιπέτεια με πρωταγωνιστή τον Ανταμσμπέρ παρουσιάζει η Φρεντ Βαργκάς στο βιβλίο αυτό. Αυτή τη φορά η δράση μεταφέρεται έξω από τα σύνορα της Γαλλίας, στον μακρινό Καναδά. Ο επιθεωρητής ξεκινώντας από νεανικά βιώματα προσπαθεί να εξιχνιάσει ένα φόνο που σφράγισε τη ζωή του, αλλά και άλλους φόνοους που ακολούθησαν φαινομαινικά ασύνδετους και με πάντα γνωστό τον δράστη. Ωστόσω ο πραγματικός δολοφόνος διαφεύγει. Ο Ανταμσμπέρ έχει την ευφυία να τον διαγνώσει και την υπομονή να τον κυνηγήσει για πολλές δεκαετίες.

Συμπαραστάτες του οι γνωστοί από παλιότερες περιπέτειες μοίραρχος Νταγκλάρ και η ηλικιωμένη κυρία Κλεμαντίν. Σ΄αυτούς θα προστεθούν νέοι συνεργάτες ορθόδοξοι και ανορθόδοξοι και όλοι μαζί θα προσπαθήσουν να βρούν τον εφυέστατο, ικανότατο και διαταραγμένο δολοφόνο.

Οχτώ

Της Katherine Neville, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2005

Εδώ και μερικές μέρες έχω ξεκινήσει το διάβασμα του "Οχτώ".

Μεγάλο κι ίσως τραβηγμένο αλλά μέχρι τώρα διαβάζεται. Το βιβλίο εξελίσσεται ταυτόχρονα σε δυο γραμμές δράσης. Η μια στα τέλη του 18ου αιώνα (κατά τη Γαλλική Επανάσταση) και η άλλη στις αρχές της δεκαετίας του 70 (λίγο πριν την πετρελαϊκή κρίση).

Στην καρδιά της ιστορίας υπάρχει ένα φοβερό μυστήριο για ένα σκάκι με τρομερές δυνάμεις από την εποχή των Φοινίκων που δώρισαν Μαυριτανοί στον Καρλομάγνο κι αυτός το έκριψε σε κάποιο Αββαΐο στα Πυρηναία. Αυτό το μυστήριο καλά θα κάνει η συγγραφέας να αποκαλύψει στο τέλος, διότι στις 370 σελίδες που διάβασα όλο πλησιάζουμε κι όλο απέχουμε. Η αλήθεια είναι πως στο βιβλίο μπλέκουνε πολλά πράγματα τα οποία για τις ανάγκες της ιστορίας περιβάλλονται με μυστικιστική αίγλη. Επίσης στο έργο συμμετέχουν και πολλοί μεγάλοι της εποχής, άλλοι σε βασικούς ρόλους όπως ο Ταλεϊράνδος, και η Αικατερίνη της Ρωσίας κι άλλοι σαν guest starts όπως ο Οϊλερ, ο Μπαχ μέχρι και ο Μέγας Ναπολέων.

Όπως είπα και στην αρχή το βιβλίο είναι τραβηγμένο, αλλά είναι καλοκαίρι και όσο η ζέστη μας κρατάει αδρανείς μπορούμε να παρηγοριόμαστε με τη δράση των ηρώων.

---

Επιτέλους, τέλος! 27-07-2007. Χθες το απόγευμα διάβασα και την 766η σελίδα και μπορώ να αποφανθώ αβίαστα πως έχω διαβάσει βιβλία μεγαλύτερα και καλύτερα Δηλαδή για να μη παρεξηγηθώ, θα μπορούσε να είναι ένα φοβερό σενάριο για πιασάρικη αμερικάνικη τηλεταινία ταινία με τον Ζαν Κλωντ Βαν Νταμ σε βασικό ρόλο. Η σελίδα που αποκαλύπτει το μυστήριο του σκακιού είναι περίπου η 750. Το ίδιο το μυστήριο ... Μπαίνω σε μεγάλο πειρασμό να το αποκαλύψω, αλλά θα είναι αμαρτία για όποιον τολμηρό ξεκινήσει το διάβασμα.

Πάντως αυτοί οι αμερικάνοι δεν παίζονται με τίποτα. θα κλείσω με ένα μόνο σχόλιο. Ανάμεσα στους κακούς είναι και ο συνταγματάρχης Καντάφι!