Πικρό τέλος

Της Ruth Rendell. Μετάφραση Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος. Εκδόσεις Μεταίχμιο. Αθήνα 2005.

Κατ εμέ το θέμα που πραγματεύεται το βιβλίο είναι η αγάπη. Αλλά μια αγάπη με ιδιάζουσα βαρύτητα. Πολλές από τις μορφές της (: ερωτική, αδελφική, μητρική, πατρική) εμφανίζονται με στρεβλωμένα χαρακτηριστικά και αρνητικά για τον δέκτη επακόλουθα. Η αστυνομική πλοκή είναι το ένδυμα για να περιγραφούν καταστάσεις και συναισθήματα που σχετίζονται με αυτήν.

Όταν ο Απόστολος Παύλος έγραφε τον γνωστό υπέροχο Ύμνο στην Αγάπη και απαριθμούσε τις ιδιότητές της, δεν του πέρασε φαντάζομαι από το μυαλό να γράψει ότι η αγάπη μπορεί και να σκοτώσει. Παρόλο που το αποτέλεσμα αυτό το έχουμε διαπιστώσει επανειλημμένα στη ζωή και στη λογοτεχνία, η αγάπη ως κίνητρο φόνου ξενίζει. Και πάλι το μυαλό μας πάει σε ένα συγκεκριμένο είδος αγάπης, την ερωτική. Φαίνεται όμως ότι και αυτό που θεωρείται μητρική αγάπη μπορεί να σκοτώσει.

Το μυθιστόρημα πλέκεται γύρω από την αρρωστημένη επιθυμία άτεκνων ζευγαριών να αποκτήσουν παιδί. Διότι πώς αλλιώς να αποκαλέσω την κατάσταση στην οποία ένα κράμα αλόγιστου πόθου και βλακώδους ευπιστίας οδήγησε σύγχρονες γυναίκες, Αγγλίδες γεννημένες και μεγαλωμένες σε αστικά κέντρα, να πιστέψουν ότι τρώγοντας για έξι μήνες προϊόντα της Αφρικής και πηγαίνοντας στο τέλος εκεί, θα γεννούσαν ένα παιδί (μαύρο φυσικά) που θα μπορούσαν να το πάρουν νομότυπα στο σπίτι τους; και η τιμή τζάμπα, μόλις 10.000 λίρες. Και όμως, το κάνανε. Άλλες πάλι, όπως η δολοφονημένη ηρωίδα, εκμεταλλεύονται αλλιώς αυτή την ανθρώπινη ανάγκη: δηλώνουν ότι θα γίνουν παρένθετες μητέρες, ξενιστές ενός μωρού που μόλις γεννηθεί θα πρέπει να το δώσουν σε κάποια άλλη. Αλλά τα μωρά δεν δίνονται έτσι αβασάνιστα.

Τον δολοφόνο τον βρήκα με το που εμφανίστηκε. Και το (πραγματικό) κίνητρό του επίσης. Κάτι εξαιρετικά σπάνιο για μένα. Η γνώση όμως αυτή δεν με απώθησε, ούτε συντέλεσε στο ελάχιστο σε βαρεμάρα ή κόπωση ή προσπάθεια μετάθεσης της ανάγνωσης.

Αυτή η αντίδρασή μου, πιστεύω, θα άρεσε πολύ στην συγγραφέα. Πού γράφει, είναι η αλήθεια, ζοφερά και ψυχοπλακωτικά, αλλά εξαιρετικά συναρπαστικά αστυνομικά μυθιστορήματα. Η μαεστρία της είναι ότι ο ζόφος που τα περιβάλλει εξαφανίζεται άμεσα και τη θέση του παίρνει η ικανοποίηση της ανάγνωσης ενός καλού αστυνομικού.